İçindekiler
Sivilce (Akne) Nedir?
Cilt yağını salgılayan yağ bezlerinin çeşitli nedenlerle ciltteki küçük delikleri (gözenekler) veya saç köklerini tıkaması sonucu oluşan kronik, enflamatuar cilt rahatsızlığıdır.
Daha çok ergenlik çağı hastalığı olarak görülür. Genellikle 10 – 13 yaşları arasında başlar ve 5 – 10 yıl sürer. Her iki cinsiyette de görülür ancak erkeklerde görülme olasılığı daha yüksektir. En çok yüzde görülür. Bunun dışında boyun, göğüs, sırt, omuz ve üst kollarda da görülebilir. Vakaların yalnızca %20’si yetişkinlerde görülür.
Sivilcenin Nedenleri
Hormonlar: Gençlerde oluşan sivilce, hormon üretimindeki artışla başlar. Ergenlik döneminde testosteron içeren erkek cinsiyet hormonları yüksek düzeyde androjen üretir. Bu üretim sonucunda testosteron, cildin yağ bezlerinde üretilen ve sebum adı verilen yağın daha fazla üretilmesi için vücuda sinyal verir. Fazla üretilen sebum, gözenekleri tıkar ve bunun sonucunda sivilce meydana gelir.
Bakteriler: Sebum saç foliküllerini tıkar. Bu tıkalı foliküllerde bakteri meydana gelir. Bu, cildin yüzeyinde ”komedon” olarak da bilinen siyah veya beyaz noktaları oluşturur. Bazen bu tıkanma, folikül duvarının kırılmasına neden olur. Bu kırılma neticesinde sebum, yakınındaki dokulara sızar ve iltihaplı sivilce denilen püstül veya papül oluşturur. Bu püstüller daha da hassaslaşırsa nodül adı verilen ağır sivilceler ortaya çıkar.
İlaçlar: Hap tipine bağlı olarak, oral kontraseptifler bazı kadınlarda sivilceyi tetikleyebilir. Bazı enjekte edilebilir kontraseptifler ve intrauterin doğum kontrol cihazları (RİA) da akneye neden olabilir. Vücut geliştirici ve genellikle spor yapanların kullandığı steroidler de sivlicenin nedenleri arasında gösterilebilir. Özetlemek gerekirse kortikosteroid, testosteron veya lityum içeren ilaçlarda tehlikelidir.
Beslenme: Çalışmalar, yağsız süt ve karbonhidrat bakımından zengin gıdaların -ekmek, simit ve cips gibi- sorunu daha da kötüleştirebileceğini göstermektedir.
Diğer Nedenler
- Stres
- Kalıtım
- Kozmetik ürünler
- Adet dönemleri
- Cildin baskı görmesi (Bisiklet kaskı, sırt çantası, dar yakalı ürünler vb.)
Dikkat! Cildin kirli olması sivilceye neden olmaz. Ancak cildi çok sert bir şekilde ovalamak, sert sabun veya kimyasallarla temizlemek cildi tahriş eder ve durumu daha da kötüleştirir.
Sivilce Tedavisi
Günümüzde sivilce tedavisinde kullanılan birçok etkili yöntem vardır. Bu yöntemler her sorunu tedavi etmeyebilir. Ancak her vaka kontrol altına alınabilir.
Şiddetli problemler yaşamayan kişiler, reçetesiz satın alabileceği ürünlerle sorunu çözebilir. Özellikle benzoil peroksit veya salisilik asit içeren ürünlerle cildinizi temizleyebilirsiniz. Ancak reklamlarda ve tanıtımlarda iddia edildiği gibi bu sivilceler bir gecede veya bir haftada temizlenmez. Evde tedavi yöntemi ve reçetesiz ürün kullanımında sonuç almak için ortalama 4-8 hafta beklemelisiniz. Ancak temizlendikten sonrada kopmaları veye tekrar nüks riskini önlemek için cildi tedavi etmeye devam etmelisiniz.
Doktora Ne Zaman Gitmeliyiz?
Çok fazla sivilce, kist veya nodül varsa, reçetesiz satın alabileceğiniz ilaç da işe yaramadıysa ve daha net bir cilt görmek istiyorsanız doktora başvurabilirsiniz.
Tıbbi Müdahale Yöntemleri
Cilde Uygulanan Tedavi: Çoğu tedaviler cilde uygulanır. Doktorunuz bu topikal tedavi yöntemini semptomlara veya ihtiyaçlara göre belirler ve birçok tedavi yöntemi bulunmaktadır. Bazı topikal maddeler bakterileri öldürmeye yardımcı olurken bazılarıysa yağı azaltmaya çalışır. Bu ilaçlar; retinoid, benzoil peroksit, antibiyotik veya salisilik asit içerebilir.
Oral ve Enjekte Yoluyla Yapılan Tedavi: Bu ilaçlar vücudun her bölgesinde etki gösterir. Bu tip tedavi genellikle akne kistlerini ve nodüllerini tedavi etmek için kullanılır. Uygulamalar şekilleri aşağıdaki gibidir;
- Antibiyotikler (bakterileri öldürmeye ve iltihabı azaltmaya yardımcı olur).
- Doğum kontrol hapları ve hormonlarda etkili olan diğer ilaçlar (kadınlar için yararlı olabilir).
- İzotretinoin (sivilceye neden olan her faktörü tedavi etmeye yönelik kullanılır. Ağır vakalar ve kalıcı iz bırakmasından endişe edilen sivilceler için kullanılan etkili bir yöntemdir).
Diğer Yöntemler
Lazerler veya Işık Tedavisi: Son yıllarda kullanılmaya başlandı. Kalıcılığı yönünde tam sonuca ulaşılamasa da yöntemin etkili olduğu söylenebilir. Bu cihazlar bakterileri temizlemekte kullanılır.
Kimyasal Maskeler: Dermatologların kullandığı kimyasal maskeler satın alınamaz. Dermatologlar bu maskeleri siyah nokta ve papüllerin tedavisinde kullanmaktadır.
Sivilceyi Kaldırma: Dermatologların büyük bir kisti tedavi etmek için “drenaj ve ekstraksiyon” uygulamasıdır. Bu prosedür, kist ilaca cevap vermediğinde kullanılır. Aynı zamanda ağrıyı ve kistin iz bırakma şansını azaltmaya yardımcı olur.
Kaynak: mayoclinic