Yehova Şahitleri

Yehova Şahitleri, 19. yüzyılın ikinci yarısında, ABD’de ortaya çıkan, mesihçi karakteri ve eskatolojik¹ beklentileriyle tanınan senkretik² bir dinsel akımdır. Yehova şahitleri 1830’lu yıllarda ortaya çıkan Adventist³ hareketin fraksiyonlarından biridir.

“Yehova” Yahudilikte Tanrı için kullanılan “Yahve” kelimesinin yanlış kullanımıdır. Yehova Şahitleri bu adı 1931 yılında yapılan bir kongrede aldılar. Çıkış noktaları Eski Ahit 42:8’de “ben Yahova’yım, ismim odur … “ ve 43:10 “siz şahitlerim ve seçtiğim kulumsunuz, ta ki bilip bana inanasınız ve benim o olduğumu anlayasınız … “ sözleridir. Yehova Şahitleri, bu ismi kullanmaya başlamadan önce, “Russelistler”, “Ciddi Kutsal Kitap araştırıcıları”, “Milletler Arası Kitap Öğrenme Cemiyeti” gibi adları kullanmışlardır.

Charles Russell ve Akımın Tarihsel Gelişimi

Yehova Şahitleri hareketinin kurucusu Charles Taze Russell, 1852 yılında ABD’de Allengheny’de doğdu. Ciddi bir dini eğitim görmeyen ve çocukluk yıllarında çevresindeki eskatolojik beklentilere yönelik dillendirilen inançlardan yoğun bir biçimde etkilenen Russell, İsa’nın Tanrısal Krallığını kurmak üzere tekrar yeryüzüne döneceği vaktin çok yakın olduğu kanaatine kapılmıştı. O, özellikle Protestan Hristiyan grupların yaygın bir biçimde kullandığı bir yöntemle Kitab-ı Mukaddes’i okuyup yorumlamak amacıyla 1870’lerin hemen başında kendi kasabasında bir kutsal kitap inceleme grubu oluşturmuştur.

Russell ve grubu, Kitab-ı Mukaddes’ten İsa Mesih’in ne zaman dönerek Tanrı’nın krallığını yeryüzünde egemen kılacağını araştırmaya koyulmuştur. Bu araştırmaları onu, 1914 yılında dünyadaki alışılmış düzenlerin ve devletlerin sonunun geleceği ve bu tarihten itibaren İsa Mesih’in yeryüzünde Tanrısal Krallığını kuracağı düşüncesine sevk etti. 1914’te Russell ve taraftarlarınca beklenilen dünyevi düzenlerin sonunun gelmesi ve Tanrısal Krallık’ın gerçekleşmemesi üzerine Russell ve arkadaşları İsa Mesih’in 1914’te geleceği ile ilgili beklentiyi tevil etme yoluna gitmiş ve Tanrısal Krallığın bu tarihte göklerde kurulduğu, İsa’nın gökte kral olarak tahta oturduğu ve çok yakın bir zamanda yeryüzünde Tanrı Krallığı’nı tesis edeceği öğretisini savunmaya başlamışlardır.

1916 yılında hareketin öncüsü olan ve Tanrısal Krallığın kendi sağlığında kurulacağına inanan Russell ölmüştür. Sonraki yıl onun yerine hareketin avukatlığını yapan ]oseph F. Rudherford başkan olarak seçilmiş ve onun zamanında bazı değişiklik ve düzenlemeler yapılmıştır. Bunlar arasında misyon faaliyetlerine daha fazla önem verilmesi ve daha önce yaygın biçimde kullanılan basın yayın faaliyetlerinin yanında ev ev gezerek öğretiyi yaymanın etkinleştirilmesi dikkati çekmektedir. 1931’e geldiğimizde o zamana kadar “Russelistler” , “Ciddi Kutsal Kitap Araştırıcıları” ve “Milletlerarası Kutsal Kitap Öğrenme Cemiyeti” gibi adlarla bilinen grubun adı “Yehova’nın Şahitleri” olarak değiştirilmiştir.

Russell’in kurduğu harekete Yehova Şahitleri adını veren ve yeni bir ivme kazandırarak daha geniş taraftar kitlesine kavuşturan Rutherford, 1942’de ölmüş, aynı yıl Nathan H. Knorr yeni başkan olarak seçilmiştir. Knorr, yoğun bir teşkilat içi eğitim programı başlatarak Gilead’da kutsal kitap araştırmalarının ve misyonerlik çalışmalarının merkezini teşkil eden okullar açmıştır. 1970’li yıllarda ise teşkilat üst yönetimine yeni bir şekil vererek yönetim kurulu üyelerinin sayısını arttırmış ve yönetimle ilgili sorumlulukları başkanlık heyeti arasında bölüştürmüştür. Knorr’un 1977 yılında ölmesinden sonra da bu teşkilat yapısı devam ettirilmiş ve günümüze kadar gelen süreçte Yehova Şahitleri bir başkanlık heyeti tarafından idare edilmeyi sürdürmüştür.

Öğreti ve İnançları

Yehova Şahitlerinin öğretilerinin özünü, Mesihin yakın zamanda yeryüzüne dönerek Tanrısal Krallığı kuracağı ve bu Tanrı Krallığı’nda sadece iyilerin yaşama hakkına sahip olacağı inancı oluşturmaktadır. Onlara göre bu krallık, 1914 yılında göklerde başlamıştır. Bu tarihten günümüze kadar geçen süre yer yüzündekilerin bu krallıktan haberdar edilmesi amacıyla verilmiş olan bir süredir ve bu süre çok kısa bir zaman sonra sona erecektir. Bu sürenin sona ermesiyle birlikte, Mesihin Tanrısal Krallığı, şeytan ve yandaşlarını yenerek yeryüzündeki bütün beşeri sistemleri, devletleri ve kötülüğün temsilcilerini ortadan kaldıracak ve göklerde egemen olan Tanrısal Krallık yeryüzünde de egemen olacaktır. Bu zaferden sonra İsa Mesih ile birlikte yüz kırk dört bin kişilik seçkinlerden oluşan bir topluluk, bin yıllık bir süreyle bu Tanrısal Krallığı göklerden yönetecektir. Bu süre içerisinde insanlık ve yeryüzü Adem’in günahından önceki özgün haline kavuşacaktır. Bu bin yıllık dönemin sonunda İsa Mesih, krallığı, asıl sahibi olan Tanrı’ya devredecektir.

Yehova Şahitleri diğer Hıristiyan gruplarının hemen tümünde kabul gören ve Hıristiyan ilahiyatının temelini teşkil eden teslis prensibini kabul etmemekte ve Tanrı’nın birliğini savunmaktadır. Onlara göre İsa Mesih, tanrı değildir, Tanrı’nın ilk yaratığıdır. Bu nedenle o, “oğul” olarak adlandırılmıştır. Tanrı, ilk yaratığı olan İsa’yı, baş işçisi olarak kullanmış ve onun vasıtasıyla gökteki ve yerdeki diğer bütün varlıkları yaratmıştır. O, aynı zamanda onu kendi sözcüsü ve gelmekte olan Tanrısal Krallığın kralı tayin etmiştir. Onlar, diğer Hıristiyanların teslisin üçüncü unsuru olarak kabul ettikleri Kutsal Ruh’u ise bir şahıs olarak değil, Tanrı’nın aktif gücü olarak kabul etmektedirler. Teslis ve Tanrısal Krallık gibi konularda ana Hıristiyan kitlelerinden ayrılan Yehova Şahitlerinin başlıca inançlarını şu kırk iki maddede sıralamak mümkündür:

1. Kitab-ı Mukaddes Tanrı’nın sözüdür ve hakikattir.
2. Kitab-ı Mukaddes geleneklerden çok daha güvenilirdir.
3. Tanrı’nın adı Yehova’dır.
4. Mesih, Tanrı’dan daha aşağı bir konumdadır.
5. Mesih, Tanrı’nın yaratıklarının ilkidir.
6. Mesih, haç üzerinde değil bir direk üzerinde ölmüştür.
7. Mesih’in insan hayatı, itaatli insanlar için fidye olarak ödenen bir bedeldir.
8. Mesih, tek kurban olarak yeterlidir.
9. Mesih ölümsüz bir ruh olarak diriltilmiştir.
10. Mesih şimdi bir ruh olarak hazır bulunmaktadır.
11. Şimdi ‘sonun vaktindeyiz’.
12. Mesih’in yönetimindeki krallık yeryüzüne barış ve adaletle hükmedecektir.
13. Gökteki Krallık yeryüzüne ideal yaşam koşulları getirecektir.
14. Yeryüzü hiçbir zaman yok olmayacak ve boş kalmayacaktır.
15. Tanrı bugünkü ortamı Armagedon savaşında ortadan kaldıracaktır.
16. Kötüler sonsuza dek yok olacaktır.
17. Tanrı’nın onayladığı insanlar ise sonsuz hayat sahibi olacaktır.
18. Hayata/kurtuluşa götüren sadece tek bir yol vardır.
19. İnsan, Adem’in günahı yüzünden ölmektedir.
20. İnsan canı, ölümle yok olmaktadır.
21. Ölüler diyarı insanlığın ortak mezarıdır.
22. Ölülerin dirilme ümidi bulunmaktadır.
23. Adem’ den miras alınan ölüm kalkacaktır.
24. Sadece “küçük sürüyü” oluşturan yüz kırk dört bin kişi, göğe gidip Mesihle birlikte saltanat sürecektir.
25. Bu yüz kırk dört bin kişi Tanrı’nın ruhsal oğulları olarak yeniden doğacaktır.
26. Yeni Ahit, ruhsal İsrailliler ile yapılmıştır.
27. Cemaatin temeli Mesihtir.
28. Dualar, Mesih aracılığıyla sadece Yehova’ya yönelmelidir.
29. İbadette, resim ve heykel kullanılmamalıdır.
30. Ruhçuluktan kaçınılmalıdır.
31. Şeytan, dünyanın görünmez yöneticisidir.
32. Yehova Şahitleri, dinlerarası diyalog ve kaynaşma faaliyetlerine katılmamalıdır.
33. Yehova Şahitleri, kendilerini dünya lüksünden uzak tutmalıdır.
34. Beşeri kanunların sadece Tanrınınkilerle çatışmayanlarına itaat edilmelidir.
35. Bedene ağızdan ve damardan kan almak Tanrı’nın yasalarına aykırıdır.
36. Kitab-ı Mukaddes’in ahlak ile ilgili yasalarına itaat edilmelidir.
37. Sebt gününe uyma emri, yalnızca Yahudilere verilmiş ve Musa kanunuyla birlikte son bulmuştur.
38. Ruhban sınıfı ve özel unvanlar, uygun değildir.
39. İnsan evrim sonucu oluşmamış, yaratılmıştır.
40. Mesih, Tanrı’ya hizmet ederken izlenmesi gereken bir yol bırakmıştır.
41. Vaftiz, suya tamamen batırılarak yapılır ve adanmanın simgesidir.
42. Yehova Şahitleri, kutsal kitaplardaki gerçeklere coşkuyla şahitlik ederler.

İbadet Anlayışları ve Kurumsal Yapıları

Yehova Şahitleri, “krallık salonu” diye adlandırdıkları ibadet mekanlarında heykel, haç, resim gibi herhangi bir suret ya da sembol bulundurmaz. Bir çevrede bulunan cemaat üyeleri genellikle haftada üç defa toplanır. Bu toplantılar dua ile başlatılıp dua ile sonlandırılır. Bazen çeşitli ilahiler de okunur ancak toplantıların esas kısmını, Kitab-ı Mukaddes’in okunması, yorumlanması ve ondan çıkarılan vaazlar oluşturur. Toplantıları cemaat nazırı yönetir ve bu suretle o, cemaatin eğitim ve öğretimine önderlik eder. Ayrıca bu faaliyetlerinde ona yardımcı olmakla yükümlü olan birkaç yardımcı da bulunmaktadır. Ancak bu insanların diğer Kiliselerdeki gibi özel bir mevkii, kıyafeti veya bu iş için aldığı herhangi bir ücret yoktur.

Kavram Açıklamaları

[1] Eskataloji: (a) Dünya veya insanlık tarihindeki son olaylarla ilgilenen teoloji dalı. (b) Ölüm, dünyanın sonu veya insanlığın nihai kaderi ile ilgili bir inanç. (c) İkinci geliş (Mesihin tekrar dirilişi), ölülerin dirilişi veya son yargı ile ilgili çeşitli Hristiyan, Musevi ve Müslümanlık doktrinlerinden herhangi biri

[2] Senkretik (Senkretizm): Farklı dinlerin, kültürlerin veya fikirlerin birleştirilmesi. Farklı unsurların belli özelliklerinin bir araya getirilmesi.

[3] Adventizm: Mesih’in ikinci gelişinin ve dünyanın sonunun yakın olduğu düşüncesini savunan doktrin.

Kaynakça

Doç. Dr. Mehmet KATAR, Yaşayan Dünya Dinleri, 2. bs. Yehova Şahitleri. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.