Graves Hastalığı Nedir? Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Graves Hastalığı Nedir?

Graves hastalığı, tiroid hormonlarının (hipertiroidizm) aşırı üretimiyle sonuçlanan bağışıklık sistemi bozukluğudur. Graves hastalığı otoimmün bir hastalıktır ve hipertiroidizmin en yaygın formlarından biridir.

Bu hastalıkta bağışıklık sistemi tiroide saldırır ve vücudun ihtiyaç duyduğundan daha fazla tiroid hormonu üretmesine neden olur. Tiroid hormonları vücudun birçok yönünü etkiler. Bunlar sinir sistemi fonksiyonunu, beyin gelişimini, vücut ısısını ve diğer önemli alanlardır.

Hipertiroidizm tedavi edilmezse kilo kaybına, duygusal çöküntüye (kontrol edilemeyen ağlama, gülme veya diğer duygusal problemler), depresyona ve zihinsel veya fiziksel yorgunluğa neden olabilir.

Graves Hastalığının Belirtileri

Graves hastalığı ve hipertiroidizm benzer semptomlara sahiptir. Bu belirtiler şunlardır:

• El titremesi
• Kilo kaybı
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı (çarpıntı)
• Isıya karşı aşırı duyarlılık
• Yorgunluk
• Sinirlilik
• Kas güçsüzlüğü
• Guatr (tiroid bezinde şişme)
• Sık bağırsak hareketleri
• Uyku bozukluğu
• Erektil disfonksiyon veya azalmış libido
• Adet döngülerinde değişiklik
• Tiroid bezinizin büyümesi (guatr)
• Şişkin gözler (Graves oftalmopatisi)
• Genellikle ayak bölümünde meydana gelen kalın ve kırmızı cilt. (Graves dermopatisi)

Graves Oftalmopatisi

Graves hastalığı olanların yaklaşık %30’u Graves oftalmopatisi olarak bilinen durumu yaşayabilir. Graves oftalmopatisindeki iltihap ve diğer bağışıklık sistemi olayları göz çevresindeki kasları ve diğer dokuları etkiler. Ortaya çıkan belirtiler şunlardır:

• Şişkin gözler (ekoftalmi)
• Gözde baskı veya ağrı
• Kabarık veya geri çekilmiş göz kapakları
• Kızarık veya iltihaplı gözler
• Işığa karşı hassasiyet
• Çift görme
• Görme kaybı

Graves Dermopatisi

Graves hastalığının nadir görülen bir tezahürü olan Graves dermopatisi, cildin kızarması ve kalınlaşmasıdır.

Graves Hastalığının Nedenleri

Graves hastalığına vücudun hastalıkla savaşan bağışıklık sistemindeki bir arıza neden olur. Ancak bu hastalığın kesin nedeni hala bilinmemektedir. Bu tür otoimmün bozukluklarda bağışıklık sistemi, vücuttaki sağlıklı dokularla ve hücrelerle savaşmaya başlar.  Bağışıklık sistemi genellikle virüs ve bakteri gibi yabancı istilacılara karşı savaşmak için antikor olarak bilinen protein üretir. Bu antikorlar, spesifik istilacıyı hedeflemek için özel olarak üretilir. Graves hastalığında, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi sağlıklı tiroid hücrelerini hedefleyen, tiroid uyarıcı immünoglobulinler adı verilen antikorlar üretir.

Graves Hastalığında Risk Grupları

Graves hastalığında bir dizi faktör hastalık riskini artırabilir. Bu risk faktörleri şunlardır:

• Genetik Yatkınlık: Ailesinde Graves hastalığı olan birinin hastalığa yakalanma ihtimali daha yüksektir.
• Cinsiyet: Kadınların Graves hastalığına yakalanma olasılığı erkeklerden daha fazladır.
• Yaş: Graves hastalığı riski 40 yaşından küçük olanlarda daha yaygındır.
• Diğer otoimmün bozukluklar: Tip 1 diyabet veya romatoid artrit gibi diğer bağışıklık sistemi bozuklukları olan kişilerin riski daha yüksektir.
• Duygusal veya fiziksel stres: Stresli yaşam olayları veya hastalıklar, genetik duyarlılığı olan insanlarda Graves hastalığının riskini artırabilir.
• Gebelik: Hamilelik veya yakın zamandaki doğum, özellikle genetik duyarlılığı olan insanlarda hastalık riskini artırabilir.
• Sigara içmek: Bağışıklık sistemini etkileyen sigara Graves hastalığı riskini artırır. Graves hastalığı olanların sigara kullanımı Graves oftalmopatisi geliştirme riski yüksektir.

Komplikasyonlar

Graves hastalığının komplikasyonları şunları içerebilir:

• Hamilelik Sorunları: Graves hastalığının hamilelik sırasındaki olası komplikasyonları arasında düşük, erken doğum, fetal tiroid fonksiyon bozukluğu, zayıf fetal büyüme, maternal kalp yetmezliği ve preeklampsi bulunur. Preeklampsi, yüksek tansiyon ve diğer ciddi belirti ve semptomlarla sonuçlanan maternal bir durumdur.
• Kalp Hastalıkları: Tedavi edilmezse, Graves hastalığı kalp ritim bozukluklarına, kalp kaslarının yapısında ve işlevinde değişikliklere ve kalbin vücuda yeterli kan pompalayamamasına (konjestif kalp yetmezliği) yol açabilir.
• Tiroid Fırtınası: Graves hastalığının nadir ancak hayatı tehdit eden bir komplikasyonu, hızlandırılmış hipertiroidizm veya tirotoksik kriz olarak da bilinen tiroid fırtınasıdır. Şiddetli hipertiroidi tedavi edilmediğinde veya yetersiz tedavi edildiğinde daha olasıdır. Tiroid hormonlarındaki ani ve şiddetli artış; ateş, aşırı terleme, kusma, ishal, deliryum, şiddetli halsizlik, nöbetler, belirgin ölçüde düzensiz kalp atışı, sarı cilt ve gözler (sarılık), şiddetli düşük tansiyon ve koma sebebi olabilir.
• Zayıf Kemik Yapısı: Tedavi edilmeyen hipertiroidizm zayıf ve kırılgan kemiklere (osteoporoz) neden olur. Kemiklerin gücü kısmen kalsiyum ve içerdikleri diğer minerallerin miktarına bağlıdır. Çok fazla tiroid hormonu salgılanması vücudun kalsiyumu kemiklere dahil etme gücünü düşürür.

Graves Hastalığı Tedavisi

Graves hastalığının tedavi hedefleri tiroid hormonlarının üretimini engellemek ve hormonların vücut üzerindeki etkisini azaltmaktır. Graves hastalığı olan kişiler için üç tedavi seçeneği bulunur:

• Radyoaktif iyot (RAI) tedavisi
• Anti-tiroid ilaçları
• Tiroid ameliyatı

Radyoaktif İyot Tedavisi

Bu tedavi yönteminde hastaya ağızdan radyoaktif iyot veya radyoiyot verilir. Tiroid, hormon üretmek için iyot ihtiyacı hisseder. Tedavi amaçlı kullanılan radyoiyot tiroid hücrelerine girer ve zamanla aşırı aktif tiroid hücrelerini yok eder. Bu, tiroid bezinin küçülmesine neden olur ve semptomlar yavaş yavaş azalır.

Radyoiyot tedavisi, Graves oftalmopatisinin yeni veya kötüleşmiş semptom riskini artırabilir. Bu yan etki genellikle hafif ve geçicidir, Yan etkiler orta ve şiddetli seviyede olursa tedavi durdurulabilir.

Diğer yan etkilerse boyunda hassasiyet ve tiroid hormonlarında geçici bir artıştır. Radyoiyot tedavisi hamile kadınların veya emziren kadınların tedavisinde kullanılmaz.

Anti-tiroid İlaçları

Anti-tiroid ilaçları, tiroidin hormon üretmek için iyot kullanımını engeller. Bu reçeteli ilaçlar propiltiyourasil ve metimazolü (Tapazol) içerir. Propiltiyourasil kullanımı karaciğer hastalığı için risk faktörü oluşturduğundan genellikle metimazol daha fazla tercih edilir.

Bu iki ilaç tek başına kullanıldığında, daha sonra hipertiroidi nüks edebilir. Her iki ilacın yan etkileri arasında döküntü, eklem ağrısı, karaciğer yetmezliği veya hastalıkla savaşan beyaz kan hücrelerinde azalma bulunur. Metimazol, hafif doğum kusurları riski nedeniyle ilk üç aylık dönemde hamile kadınları tedavi etmek için kullanılmaz. Bu nedenle, propiltiyourasil hamile kadınlar için ilk trimesterde tercih edilen anti-tiroid ilacıdır. İlk trimesterden sonra, metimazol kullanımına genellikle devam edilir ve propiltiyoürasil artık reçete edilmez.

Beta Blokerleri

Bu ilaçlar tiroid hormonlarının üretimini engellemez, ancak hormonların vücut üzerindeki etkisini engeller. Düzensiz kalp atışı, titreme, anksiyete veya sinirlilik, ısı intoleransı, terleme, ishal ve kas zayıflığı semptomlarını azaltabilir.

Beta blokerleri şunları içerir:

• Propranolol (Inderal)
• Atenolol (Tenormin)
• Metoprolol (Lopressor, Toprol-XL)
• Nadolol (Corgard)

Beta blokerler astımlı insanlar için genellikle reçete edilmez. Çünkü ilaçlar astım krizini tetikleyebilir. Bu ilaçlar diyabet yönetimini de zorlaştırabilir.

Ameliyat

Tiroidin tamamını veya bir kısmını (tiroidektomi veya subtotal tiroidektomi) çıkarmak için yapılan cerrahi müdahale de Graves hastalığının tedavisi için bir seçenektir. 

Kaynak

• Medical News Today (Erişim: 29.04.2022)
• Mayo Clinic (Erişim: 29.04.2022)