İçindekiler
Hayatı
Baruch Spinoza, 24 Kasım 1632 yılında Yahudi bir ailenin çocuğu olarak Amsterdam’da doğdu. Babası başarılı bir tüccardı. Spinoza 6 yaşındayken annesi öldü. Babasını ve bir kız kardeşini ise 20’li yaşlarda kaybetti. İspanyolca, Portekizce, Felemenkçe, İbranice, Latince, Yunanca ve Almanca dillerine hakimdi. Gençliğinde başarılı bir dini kariyeri olacağı düşünülüyordu. İyi bir Talmud öğrencisi olan Spinoza, 1656’da ateizm suçlamaları ile Yahudi cemaati tarafından aforoz edildi.
Aforoz edilen Spinoza 4 yıl süresince Amsterdam’daki özel bir akademide öğretmen olarak çalıştı. Matematik, fizik ve siyasete olan ilgisi bu dönemde canlandı. 1660 ile 1663 arasında kendilerini Kolejliler olarak adlandıran bir grubun içinde yaşadı ve orada Kartezyen İlkeleri, Tanrı, İnsan ve Refahı Üzerine Kısa İnceleme ve Etik kitabının ilk kısmını yazdı.
Ünlü eseri “Etik”i 1670 ve 1675 yılları arasında tamamladı. 1670’te, Teolojik-Politik incelemesini anonim olarak yayınladı. Çok kapsamlı olmayan bu yazılara ek olarak, çeşitli bilim adamları ve filozoflarla fazlaca yazışma gerçekleştirdi.
Spinoza, bağımsız olabilmek adına Heidelberg Üniversitesi’nden gelen profesörlük teklifini reddetti. Lahey’de lens öğütücülüğü yaparak geçimini sağlıyordu. Ancak mercek parlatma esnasında çıkan toz nedeniyle hastalandı. 20 Şubat 1677’de bu hastalığına yenilerek hayatını kaybetti.
Spinoza’nın Etiği
Spinoza’nın “Etik Kuralları” beş kitaptan oluşmaktadır. Birinci kitap Tanrı ve madde, ikinci kitap zihin ve bilgi; üçüncü, dördüncü ve beşinci kitaplar genellikle etik tartışmalarla ilgilidir. Spinoza’nın etiğine göre tutkular ve duygular insanı köle haline getirir, akılsa insanı özgürleştirir. Dolayısıyla, “Etik”teki incelemede temel kaygı, bilgi ve tutkunun çatışma analizleri sonucunda Tanrı’nın değerlendirmesi ve insan özgürlüğünün gerçekleşmesidir. Spinoza’ya göre yaşamın amacını inceleyen etik, aynı anda metafizik, bilgi teorisi ve insan doğasının psikolojisidir.