İçindekiler
Esaret Altında Geçen Çocukluk
Mustafa, 1591’de Manisa’da Sultan III. Mehmet’in ve Valide Sultan’ın oğlu olarak dünyaya geldi. I. Ahmed padişah olunca Osmanlı soyundan başka erkek bulunmaması, III. Mehmet’in gerçekleştirdiği kardeş katlinin halkta huzursuzluk yaratması nedeniyle I. Mustafa öldürülmedi. Canı bağışlanan I. Mustafa, devletin yönetimine karışmaması ve tahta geçmemesi amacıyla sarayda bir odaya kapattırıldı. Sarayda 14 yıl boyunca ölüm korkusu ile esir hayatı sürdü. Ancak yaşadıklarının üzerine günden güne akli dengesini yitirdi.
Tahta Birinci Çıkışı
Sultan I. Ahmed, 22 Kasım 1617’de 27 yaşında iken vefat etti. I. Ahmet’in ve Mahfiruz Hatice Sultan’ın oğlu olan Genç Osman (II. Osman), 13 yaşındaydı. Bundan dolayı devlet adamları tarafından tahta I. Mustafa çıkarıldı.
Padişahlık istemediğini ve devlet işlerine ilgi duymadığını belirten I. Mustafa’nın söyledikleri devlet adamları tarafından sorun edilmedi. Bunun üzerine Osmanlı tarihinde bir ilk gerçekleşti ve kardeşinin ölümünden sonra taht diğer kardeşe kaldı.
Ölüm korkusuyla geçirdiği yıllar I. Mustafa’nın akli dengesini bozmuş, etrafa para saçmak ve devlet adamlarına karşı adaba aykırı davranışlarda bulunmak gibi sebeplerle üç ay kadar sonra tahttan indirilerek yerine I. Ahmed’in oğlu şehzade Osman (II. Osman, 1618-1622) tahta geçirilmiştir.
Genç Osman’ın icraatları yeniçerileri ve bürokrasiyi huzursuz etti. Bunun üzerine bazı istekleri yerine getirilmeyen yeniçeriler birleşerek 19 Mayıs 1622’de Genç Osman’ı tahtan indirdiler ve Yedikule zindanlarında işkence ederek öldürdüler.
Tahta İkinci Çıkışı
20 Mayıs 1622’de ölen II. Osman’dan sonra tahta yeniden I. Mustafa çıktı. Genç Osman’ın isyancılar tarafından öldürülmesi yeni kargaşaları meydana getirdi. Devlet işlerine ilgi duymayan I. Mustafa isyanların bastırılmasını, Anadolu’nun ve İstanbul’un düzenine geri dönebilmesini sağlayamadı.
İlmiye sınıfının en yetkili görevlisi Şeyhülislam Yahya Efendi ve yönetimde üst düzeyde yer alan devlet adamları, tahtta IV. Murad’ın yer alması gerektiği yönünde karar aldılar. I. Mustafa’nın ikinci saltanatı 1,5 yıl sürdükten sonra 10 Eylül 1623 tarihinde son buldu. Sultan I. Ahmed’in ve Mahpeyker Kösem Sultan’ın oğlu olan IV. Murad on bir yaşında iken tahta geçerek Osmanlı Devleti’nin on yedinci padişahı ve 96. İslam halifesi oldu.
Ölümü
I. Mustafa 10 Eylül 1623’te tahttan tamamen ayrıldığında otuz iki yaşındaydı. Hiç evlenmeyen ve çocuk sahibi olmayan I. Mustafa Osmanlı tarihinde akli dengesini yitiren tek padişahtır. I. Mustafa, 20 Ocak 1639 tarihinde kırk sekiz yaşında iken Topkapı Sarayı’nda geçirdiği sara krizinden (epilepsi nöbeti) dolayı hayatını kaybetti. Sultan I. Mustafa vefat ettiğinde Osmanlı Devleti’nde IV. Murad saltanatını sürdürmeye devam etmekteydi.