İçindekiler
Saman Nezlesi (Alerjik Rinit) Nedir?
Saman nezlesi, yılın belirli zamanlarında ortaya çıkan ve yaygın görülen alerjik bir reaksiyondur. Alerjik rinit veya burun alerjileri olarakta bilinir. Mevsimsel, yıllık ve mesleki sebeplerle ortaya çıkabilir.
- Mevsimsel Alerjik Rinit: Mevsimsel rinit ilkbahar, yaz ve nadiren sonbaharda ortaya çıkar. Ağaçların, çimenlerin ve yabani otların polenlerine karşı alerjik duyarlılıktan ve havadaki küf sporlarından kaynaklanır.
- Yıl Boyunca Ortaya Çıkan Alerjik Rinit: Bu tip alerjik reaksiyonlarda yıl boyunca semptomlar yaşanır. Genellikle toz akarları, evcil hayvan kılı veya kepeği, hamamböceği veya küften kaynaklanır.
- Mesleki Alerjik Rinit: İş ortamlarındaki alerjik maddelerden kaynaklanan reaksiyonlardır.
Alerjik Rinit Belirtileri
Alerjik Rinit belirtileri yılın farklı zamanlarında ortaya çıkabilir. Örneğin; polen alerjisi, polen sayısının yüksek olduğu mevsimde daha şiddetli belirtiler gösterir.
Alerjik rinitin yaygın belirtileri:
- Burun akıntısı ve tıkanıklığı
- Gözlerde sulanma, kaşıntı ve kızarıklık (alerjik konjunktivit)
- Hapşırma
- Öksürük
- Burun, ağız ve boğaza yayılan kaşıntı
- Göz altında şişlik ve cildin mavileşmesi
- Geniz akıntısı
- Yorgunluk
Şiddetli seyreden Alerjik rinitin belirtileri:
- Terleme
- Baş ağrısı
- Koku ve tat kaybı
- Tıkalı sinüslerin neden olduğu yüz ağrısı
- Kulaklarda tıkanıklık
- Sinirlilik
- Yorgunluk
- Uykusuzluk
Alerjik Rinit ile Soğuk Algınlığı Arasındaki Farklar
Alerjik rinit ve soğuk algınlığı arasındaki en büyük fark, soğuk algınlığının ateş ve vücut ağrılarına neden olmasıdır.
Diğer farklar ise;
| Fark | Alerjik Rinit | Soğuk Algınlığı |
| Zamanlama | Saman nezlesi, bir alerjene maruz kaldıktan hemen sonra başlar. | Soğuk algınlığı, bir virüse maruz kaldıktan 1-3 gün sonra başlar. |
| Süresi | Saman nezlesi, alerjenlere maruz kaldığınız sürece devam eder. | Soğuk algınlığı genellikle 3-7 gün sürer. |
| Semptomlar | İnce, sulu bir burun akıntısı üretir. | Sarı renkte olabilen daha kalın bir burun akıntısına neden olur. |
| Ateş | Saman nezlesi ateşe neden olmaz. | Soğuk algınlığı ateşe neden olur. |
Alerjik Rinitin Nedenleri
Alerjik rinitte bağışıklık sistemi havadan gelen zararsız bir maddeyi zararlı olarak tanımlar. Bunun sonucunda sistem, bu zararsız maddeye karşı antikor üretir. Maddeyle temas edildiğinde bu antikorlar bağışıklık sistemine histamin benzeri kimyasalların salınma sinyalini verir. Bu aksiyonlar vücutta alerjik reaksiyonlara neden olur.
Risk Faktörleri
Bazı etmenler saman nezlesi riskini artırır. Bu etmenler;
Genetik faktörler: Aile bireyleri arasında saman nezlesi yaygınsa, kişi genetik olarak bu hastalığa yatkın olur.
Diğer alerjiler veya astım: Farklı alerji problemleri veya astımı olan kişilerde saman nezlesi görülme olasılığı daha yüksektir.
Cinsiyet ve yaş: Ergenlikten önce saman nezlesi erkeklerde daha yaygındır. Ancak ergenlikten sonra kadınlarda daha çok görülür.
Doğum tarihi: Polenlerin yoğun olduğu tarihlerde doğan kişilerde saman nezlesi gelişme riski biraz daha yüksektir.
Pasif içicilik: Erken dönemlerde sigara dumanına maruz kalmak saman nezlesi riskini artırır.
Çocukluk çağında daha az enfeksiyon geçiren bir çocuğun, yaşamının ilerleyen dönemlerinde otoimmün sorunlara yakalanma riski daha yüksek olabilir.
Tedavi
Alerjik rinitin tedavisi yoktur, ancak çeşitli tedavi yöntemleriyle semptomlar hafifletilebilir. Antihistaminikler alerjik reaksiyonlara karşı koruma sağlayabilir ve kortikosteroidler şişliği ve iltihabı azaltmak için kullanılabilir.
Antihistamin Spreyler veya Tabletler: Antihistaminikler alerjik bir reaksiyon meydana geldiğinde vücuda salınan ve tahriş edici bir kimyasal olan histaminin etkilerine karşı koyar. Vücuda salınan histamin öncelikle semptomlara neden olur. Antihistaminikler, genellikle aşağıdaki semptomları hafifletmeye yardımcı olur:
- Hapşırma
- Burun akıntısı ve kaşıntı
- Gözde kaşıntı, yanma, yırtılma ve kızarıklık
- Ciltte kaşıntı, kurdeşen ve egzama
Burun İçi Kortikosteroidler: Burun içi kortikosteroidler, alerjik riniti tedavi etmek için en etkili ilaç sınıfında yer alır. Burun tıkanıklığı, hapşırma, kaşıntı ve burun akıntısına karşı etkilidir.
İmmünoterapi: Uygulanan diğer tedavilere yanıt vermeyen veya ilaçlar nedeniyle yan etkiler yaşayan ya da alerjen maruziyeti kaçınılmaz olan veya alerjilerine daha kalıcı bir çözüm bulmak isteyen kişilere immünoterapi önerilebilir. İmmünoterapi, alerjik semptomları kontrol etmede çok etkilidir ancak alerjik olmayan rinitin neden olduğu semptomlara etkisi yoktur. İki tür immünoterapi uygulanır; alerji iğneleri ve dil altı (dil altı) tabletler.
Dekonjestanlar: Dekonjestanlar, şişmiş burun dokusunun neden olduğu tıkanıklığı ve basıncı gidermeye yardımcı olur. Antihistaminik içermezler genellikle antihistaminikler veya diğer ilaçlarla kombinasyon halinde bulunur. Aksi bir durum belirtilmedikçe 5 günden fazla kullanılması tavsiye edilmez.
Lökotrien inhibitörleri: Lökotrien yolağı inhibitörleri (montelukast, zafirlukast ve zileuton), vücutta alerjik rinit semptomlarına neden olan lökotrienin etkisini bloke eder. Bu ilaçlar ayrıca astımı tedavi etmek için kullanılır.
Kromolin Sodyum: Histamin salınımını önleyerek saman nezlesi semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur.