İçindekiler
Nedir?
Küf alerjisi, küf sporları solunduğunda bağışıklık sisteminin verdiği aşırı tepkidir. Çevremizde birçok küf türü (mikroskobik mantarlar) yaşar. Sıcak, karanlık, nemli iç ve dış mekanlarda gelişir. Bir tür mantar olan küf havaya küçük sporlar göndererek çoğalır ve büyür. Bunlar solunduğunda alerji ve astım semptomlarına neden olur.
Küflerin pek çok türü vardır, ancak yalnızca belirli küf türleri alerjiye neden olur. Bir tür küfe alerjinin olması, mutlaka diğerine olacağı anlamına gelmez. Alerjiye neden olan en yaygın küflerden bazıları alternaria, aspergillus, cladosporium ve penicillium’dur.
Belirtiler
Küf alerjisi, diğer üst solunum yolu alerji türlerinde görülen belirtilere neden olur. Küf alerjisinin neden olduğu alerjik rinit belirtileri şunlardır:
- Hapşırma
- Burun tıkanıklığı veya akıntısı
- Öksürük ve geniz akıntısı
- Gözde, burunda ve ağızda kaşıntı
- Gözlerde sulanma
- Ciltte kuruluk ve pullanma
Küf alerjisi semptomları kişiden kişiye değişir. Yıl boyunca devam ettiği gibi yılın belirli dönemlerinde de nüksedebilir.
Risk Faktörleri
- Kalıtsal özellikler: Ailede geçmişinde alerji ve astım varsa, küf alerjisi geliştirme olasılığı daha yüksektir.
- Meslek: Küf maruziyetinin yüksek olabileceği meslekler alerji riskini artırır. Bunlar arasında çiftçilik, mandıra işleri, odunculuk, fırıncılık, doğramacılık, marangozluk, seracılık gibi meslekler bulunur.
- Nem oranı yüksek bir evde yaşamak: Ev içi nem oranı %50’den yüksekse, evin küflenme ihtimali yükselir. Küf, şartlar uygunsa hemen hemen her yerde çoğalır. Yüksek miktarda ev küfüne maruz kalmak, küf alerjisi semptomlarını tetikleyebilir.
- Havalandırma imkanları: Bulunulan ortamın sık sık havalandırılması nemlenme oranını düşürür, ayrıca havadaki sporların dağılmasına neden olur.
Komplikasyonlar
Küf alerjenleri saman nezlesi tipi semptomlar içerir. Bununla birlikte, küfün neden olduğu bazı alerjik reaksiyonlar daha şiddetlidir. Bunlar:
- Küf kaynaklı astım: Küf alerjisi olan kişilerde sporları solumak astım şiddetini artırabilir.
- Alerjik fungal sinüzit: Sinüslerde iltihap meydana gelebilir.
- Alerjik bronkopulmoner aspergilloz: Astımlı veya kistik fibrozlu kişilerde akciğerde ciddi reaksiyonlar gelişebilir.
- Aşırı duyarlılık pnömonisi: Havadaki spor partiküllerine maruz kalmak akciğerlerin iltihaplanmasına neden olabilir.
Tedavi
Herhangi bir alerjide en iyi tedavi, tetikleyicilere maruz kalmamaktır. Küf mantarlarının yaygın olması bu durumu zorlaştırmaktadır. Küf alerjisinin neden olduğu alerjik rinitin tedavisi yoktur ancak semptomlar ve komplikasyonlar hafifletilebilir.
- Nazal kortikosteroidler: Üst solunum yolunda meydana gelen iltihabı önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı olur. Siklesonid (Omnaris, Zetonna), flutikazon (Xhance), mometason (Nasonex), triamsinolon ve budesonid (Rhinocort) gibi ilaçlar bu kategori içinde yer alır. En sık görülen yan etkileri burun kanaması ve burunda kuruluktur.
- Antihistaminikler: Bu ilaçlar kaşıntı, hapşırma ve burun akıntısına karşı etkilidir. Alerjik reaksiyon sırasında bağışıklık sistemi tarafından salınan iltihaplı bir kimyasal olan histamini bloke eder. Çok az uyuşukluğa veya ağız kuruluğuna neden olur.
- Oral dekonjestanlar: Oral dekonjestanlar kan basıncında değişiklik yapar. Bu nedenle yüksek tansiyonu (hipertansiyon) olanların kullanmaması tavsiye edilir. Olası yan etkileri yüksek tansiyon, uykusuzluk, iştahsızlık, kalp çarpıntısı (çarpıntı), anksiyete ve huzursuzluk yer alır.
- Montelukast: Montelukast (Singulair), aşırı mukus gibi alerji semptomlarına neden olan bağışıklık sistemi kimyasalları olan lökotrienlerin etkisini engellemek için alınan bir ilaçtır.
- Diğer tedaviler: İmmünoterapi ve burun yıkama