Nedir?
Mürcie “irca” kelimesinden gelmektedir. İrca kelimesi sözlükte “sonraya bırakma, erteleme veya geciktirme” manalarına gelmektedir. Ayrıca “ümit verme” manasındaki “reca” sözcüğünden türediğine dair görüşler de mevcuttur. Terim olarak ise, büyük günah işleyenin durumunun kıyamet gününe ertelenmesi demektir. Bu görüşe göre büyük günah işleyen bir kimsenin cennete veya cehenneme gideceği bu dünyada bilinemez. O halde hükmü ahirete bırakmak gerekmektedir.
Mürcie mezhebinin görüşleri Kaderiye, Hariciye ve Cebriye’nin fikirleri ile karışmıştır. Her fırkada olduğu gibi, kendi aralarında birçok gruplara ayrılmışlardır. Mürcienin oluşması ilk safhada siyasi sebeplere dayanıyordu. Kendi anlayışına dair “kararı geciktirmek veya bekletmek” şeklindeki anlayış ve düşünceleri, bu ekolün taraftar toplamasına sebep olmuştur.
Mürcie bir kimsenin mümin mi yoksa kafir mi olduğu hususunda hükmü askıya almış, geciktirmiştir. Mürcie iman meselesine bilgi unsurunu da katmıştır. Yani Allah’a iman O’nu, peygamberlerini ve Allah’tan gelmiş olan her şeyi bilmekten (ma’rifet) ibarettir. Onlara göre küfür Allah’ı bilmemek demektir. İman artmaz ve eksilmez; küfür de öyledir.
Özet olarak Mürcie’nin geliştirdiği iman kavramı üç ana noktayı ihtiva eder:
1- İman bilgi (ma’rifet) den ibarettir.
2- Bilinen bu hususun sözle beyan edilmesi, söze dökülmesi (ikrar) gerekir.
3- İyi ameller işlemek
Ancak Mürcie 1. ve 2. şıklardaki bilme ve söyleme faktörleri üzerinde önemle durmuştur. 3. şık olan iyi amel işlemenin önemini inkar etmiştir. Amele karşı bu olumsuz tavır, diğer İslam mezhepleri tarafından tenkitlere uğramıştır.