İçindekiler
Agorafobi Nedir?
Agorafobi bir tür anksiyete bozukluğudur. Agorafobili bir kişi, bildiği veya güvenli olduğunu düşündüğü ortamları terk etmekten korkar. İleri seviyede fobi geliştiren kişi, evini tek güvenli ortam olarak görmektedir ve evini günler, aylar hatta yıllar boyunca terk etmeyebilir.
Agorafobinin kelime anlamı ‘alan korkusu’dur. Genel olarak; kalabalık, halka açık yerler (marketler, alışveriş merkezleri, toplu taşıma alanları, uçaklar ve havaalanları) en çok korkulan yerlerdir. Hatta, boş bir park, tünel gibi sessiz alanlar dahi agorafobiden muzdarip kişileri korkutabilir. Agorafobi çoğu zaman, belirli bir olay, yer ya da durumla ilgili olarak ortaya çıkan hafif bir endişe olarak başlar.
Agorafobi Belirtileri
- ‘Güvenli’ olarak görülen bir ortamdan uzak durmaya karşı kaygı meydana gelmesi.
- Önemli kaygı belirtileri; nefessiz kalma, terleme, baş dönmesi, kalp atış hızında artış, boğulma hissi, bulantı ve aşırı korku gibi panik atak belirtileri
- Güvenli ortamdan çıkma durumunda yaşanan ciddi endişe.
- Düşük özgüven ve özgüven kaybı
- Evi terk etme ya da tanıdık çevrelerin dışına çıkma konusundaki isteksizlik
- Depresyon.
Agorafobi Nedenleri
Agorafobi genellikle stresli bir olayla başlar. Yaşanılan stresli olay neticesinde kişi sıkıntı hisseder ve dış dünyayla temaslarını sınırlandırır. Bu duruma ‘kaçınma davranışı’ denir. Kaçınma ilerledikçe hastalık boyutu da gelişir. Bazı durumlarda, stresli bir olay panik atağı tetikler. Panik atak, çok nahoş bir durum olduğu için, kişi panik atağı tetikleyecek ortamlardan, olaylardan ve yerlerden kaçabilir. Panik atak endişesi agorafobi oluşabilir.
Agorafobi Komplikasyonları
- İş, okul, sosyal etkinlikler gibi faaliyetlerden uzak kalmak.
- Ekonomik sıkıntılar, tecrit, yalnızlık ve can sıkıntısı; daha fazla probleme yol açabilir ve depresyon riskini artırabilir.
- Kişi korkularının irrasyonel olduğunu kabul edebilir, ancak bu konuda bir şey yapmak için kendini güçsüz hissedebilir. Bu olumsuz duygular özgüvene zarar verir ve depresyon gibi diğer korkulara katkıda bulunur.
- Kişi, sıra dışı sağlık sorunlarına yol açabilecek veya katkıda bulunabilecek sağlıksız yöntemler (sürekli yemek yemek, uyuşturucu veya alkol gibi) kullanarak korkularıyla ve sıkıntılarıyla baş etmeye çalışabilir.
Agorafobi Teşhisi
Teşhis, genellikle kişinin bildirdiği semptomlara dayanır. Bununla birlikte, semptomların altında yatan fiziksel bir hastalık olup olmadığını görmek için özel bir test yapılabilir.
Agorafobi Tedavisi
Agorafobi tedavi edilebilir bir anksiyete bozukluğudur. Önerilen tedavi seçenekleri anksiyetenin durumuna ve tercihlere bağlıdır. Tedavi şunları içerebilir:
- Antidepresanlar veya anti-anksiyete ilaçlar.
- Bilişsel davranış terapisi ve duyarsızlaşma
- Danışma ve benlik saygısı terapisi
- Gevşeme eğitimi
- Destek Grubu
- Kendi kendine yardım yöntemlerinde öğretim.
Agorafobi İle Başa Çıkma Yöntemleri
Agorafobi’yi kontrol altına almanın yolu, endişe semptomlarını kontrol etmeyi öğrenmek ve korkulan durumlarla aşamalı olarak yüzleşmektir.
Farkında ve yavaş nefes alın: Hiperventilasyon (çok hızlı ve sığ nefes alma) panik atak belirtileri ile daha da kötüleşir. Nefes almayı bilinçli olarak yavaşlatıp alınan her nefesin karnın her bölgesine dağılmas Her inhalasyonda, göğsünüzü değil, karnınızı genişletmeye odaklanın.
Rahatlama tekniklerini kullanın – rahatlamayı öğrenmek meditasyon, hipnoterapi veya düzenli egzersiz gibi yöntemleri içerebilir. Gevşeme yöntemini veya sizin için en uygun yöntemleri bulmak için deneme yapmanız gerekebilir.
Durumunuz hakkında bilgi edinin – agorafobi üstesinden anksiyete zihin ve beden nasıl etkilediğini anlamak içerir.
Yaşam tarzınızı değiştirin – kafein, alkol ve bazı ilaçların sınırlandırılmasına veya engellenmesine yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz stres kimyasallarını yakar ve kaygı seviyelerini azalttığı bilinmektedir. Daha fazla bilgi ve tavsiye için doktorunuza danışın.
Kademeli olarak maruz kalmayı artırın – bu korkulan çevreye kontrollü bir şekilde bakmayı gerektirir. Bu kötü bir şey olmayacağını görmenize yardımcı olacaktır. Genellikle, en az tehdit edici ortamı seçersiniz, güvendiğiniz bir arkadaşınızı ya da terapistinizi destek olarak kabul edersiniz ve endişenizi kontrol etmek için yavaş nefes alıp verdiğiniz diğer başa çıkma yöntemlerini kullanırsınız. Düzenli uygulamada, yerin veya durumun korkusu kolaylaşır. Bu teknik ayrıca duyarsızlaştırma olarak da bilinir.