İçindekiler
Akromegali Nedir?
Akromegali, yetişkinlik döneminde çok fazla büyüme hormonu üreten hipofiz bezinin neden olduğu hormonal bir hastalıktır. Fazla salgılanan büyüme hormonu, kemiklerde ve yumuşak dokularda aşırı büyümeye neden olur.
Belirtileri
- Yüzde, ayakta ve ellerde kemiklerin genişlemesi
- Kadınlarda aşırı saç büyümesi
- Çenede ve dilde genişleme
- Kalınlaşmış kaş
- Aşırı büyüme atakları
- Kilo alma
- Hareketi sınırlayan şişmiş ve ağrılı eklemler
- Dişler arasında boşluk
- Yayvan el ve ayak parmakları
- Boğuk ve derin ses
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Uykusuzluk
- Kaslarda güçsüzlük
- Aşırı terleme ve koku
- Genişlemiş yağ bezleri
- Ciltte kalınlaşma
- Cilt etiketleri
Akromegali Nedenleri
Akromegali genellikle hipofiz bezinde “hipofiz adenomu” adı verilen kanserli olmayan bir tümörden kaynaklanır.
Tümör çok fazla büyüme hormonu (BH) üretir ve kandaki BH seviyesini yükseltir. Çok fazla BH karaciğerde üretilen ve büyümeyi de destekleyen bir hormon olan insülin benzeri büyüme faktörü-1 (IBF-1) seviyesini de yükseltir. IBF-1 ise yumuşak doku ve iskeletin anormal büyümesini tetikler. Bunun haricinde nadirde olsa vücudun diğer bölgelerinde meydana gelen tümörlerde Akromegali’ye neden olabilir.
Komplikasyonlar
Akromegalinin ilerlemesi büyük sağlık sorunlarına yol açabilir. Olası komplikasyonlar şunlardır:
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- Kardiyovasküler hastalık, özellikle kalbin genişlemesi (kardiyomiyopati)
- Kireçlenme
- Şeker hastalığı
- Guatr
- Kolon astarında prekanseröz büyümeler (polipler)
- Uyku apnesi
- Karpal Tünel Sendromu
- Omurilik sıkışması
- Görme kaybı
Akromegalinin erken tedavisi bu komplikasyonların gelişmesini veya kötüleşmesini önleyebilir.
Akromegali Tedavisi
Akromegali tedavisi yaşa ve genel sağlık durumuna göre değişir. Tedavinin amaçları şunlardır:
- Büyüme hormonu üretim seviyeleri normale döndürmek.
- Büyüyen hipofiz tümörlerinin etrafındaki baskıyı hafifletmek.
- Normal hipofiz fonksiyonunu korumak
- Herhangi bir hormon eksikliğini tedavi edip, akromegali semptomlarını iyileştirmek.
Ameliyat
Aşırı büyüme hormonu üretimine neden olan tümörü çıkarmak için genellikle cerrahi yöntem kullanılır. Cerrahi yöntem semptomların iyileşmesine ve hormon üretim seviyelerinin azaltılmasında hızlı ve etkili bir yöntemdir. Olası komplikasyonları, tümörü çevreleyen hipofiz dokularına verilen zarardır. Nadir fakat ciddi komplikasyonlar arasında beyin omurilik sıvısı sızıntıları ve menenjit bulunur.
İlaç tedavisi
İlaç tedavisi, büyüme hormonu düzeylerini düşürmede sıklıkla kullanılan başka bir tedavi seçeneğidir. Ayrıca ameliyattan önce büyük tümörleri küçültmek için de kullanılabilir. Bu ilaçlar genellikle BH üretimini düzenlemek veya engellemek için kullanılır:
- Somatostatin analogları
- GH reseptör antagonistleri
- Dopamin agonistleri
Radyasyon
Radyasyon, ameliyat veya ilaç tedavilerinin yetersiz kaldığı durumlarda kullanılır. Radyasyon, ilaçla birlikte kullanıldığında BH seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir ancak azalma birkaç yıl sürebilir. Tedavi dört ile altı haftalık çoklu seanslarda uygulanır. Nadir durumlarda, görme kaybı, beyin hasarı veya ikincil tümörlere yol açabilir.