Anemi Hakkında Detaylı Bilgiler

Anemi Nedir?

Anemi, kırmızı kan hücre sayısının normalden düşük olmasından veya kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin ana proteindir ve kandaki oksijenin taşınmasına yardımcı olur.

Farlı türleri bulunan aneminin tedavisi, hastalığın etkisine ve sebebine göre değişiklik gösterir.

Anemi Belirtileri

Aneminin belirtileri nedenine bağlı olarak değişir. En yaygın belirtisi yorgunluktur. Diğerleri şu şekildedir:

• Yorgunluk
• Zayıflık
• Soluk veya sarımsı cilt
• Düzensiz kalp atışları
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi veya sersemlik
• Göğüs ağrısı
• Soğuk eller ve ayaklar
• Baş ağrısı
• Ateş, enfeksiyon ve döküntü (aplastik anemi)
• Sinirlilik, ishal ve dilde pürüzsüzlük (folik asit eksikliği anemisi)
• Sarılık, koyu renkli idrar, karın ağrısı (hemolitik anemi)
• Ayaklarda ve ellerde şişkinlik ve ağrı. Yorgunluk ve sarılık (orak hücre anemisi)

Anemi Hastalığının Nedenleri

Kanda yeterince kırmızı kan hücresi olmadığında anemi oluşur. Kırmızı kan hücrelerinin vücutta olgunlaşması için demir, B-12 vitamini ve folat gereklidir. Bu vitaminlerin ve minerallerin eksik olması ise anemiyi tetikler. Ayrıca;

• Vücudun yeterince kırmızı kan hücresi üretmemesi
• Kanama, kırmızı kan hücrelerini üretildiğinden daha hızlı kaybedilmesine neden olur.
• Vücudun kırmızı kan hücrelerini yok etmesi

diğer nedenler arasında gösterilebilir.

Türlere Göre Anemi Nedenleri

Demir eksikliği anemisi: Vücudun demir eksikliğinden kaynaklanır ve en yaygın anemi türüdür. Kemik iliğinin hemoglobin üretimi için demire ihtiyacı vardır. Bu ihtiyaç giderilmezse vücut kırmızı kan hücreleri için yeterli hemoglobin üretemez.

Bu anemi türü hamile kadınlarda sıkça rastlanır. Aynı zamanda; ağır adet kanaması, ülser, kanser gibi kan kaybına neden olan durumlardan da kaynaklanabilir. Ayrıca aspirin gibi reçetesiz kullanılan ağrı kesiciler risklidir. Çünkü bunlar mide zarının iltihaplanmasına ve kan kaybına neden olabilir. Bunun sonucunda kişide anemi hastalığı gelişir.

Vitamin eksikliği anemisi: Demirin yanı sıra, vücudun yeterince sağlıklı kırmızı kan hücresi üretmesi için folat ve B12 vitaminine ihtiyaç vardır. Bu besinlerden yoksun gıdaların tüketimi kırmızı kan hücresi üretiminin azalmasına neden olabilir.
Bazı durumlarda B12’nin vücutta emilimi gerçekleştirilemiyor olabilir. Bu durum, zararlı anemi olarak da bilinen, vitamin eksikliği anemisine yol açabilir.

Enflamasyon anemisi: Kanser, HIV / AIDS, romatoid artrit, böbrek hastalığı, Crohn hastalığı ve diğer akut veya kronik enflamatuar hastalıklar, kırmızı kan hücrelerinin üretimine müdahale edebilir.

Aplastik anemi: Nadir ancak hayati tehlike arz eden anemi türüdür, vücut yeterince kırmızı kan hücresi üretmediğinde ortaya çıkar. Aplastik aneminin nedenleri arasında enfeksiyonlar, bazı ilaçlar, otoimmün hastalıklar ve toksik kimyasallara maruz kalma bulunur.

Kemik iliği hastalığıyla ilişkili anemiler: Lösemi ve miyelofibroz gibi çeşitli hastalıklar, kemik iliğindeki kan üretimini etkileyerek anemiye neden olabilir. Bu kanser türlerinin ve kanser benzeri rahatsızlıkların etkileri hafif olmakla birlikte tehlikeli boyutlara kadar değişir.

Hemolitik anemiler: Bu grup anemi, kırmızı kan hücrelerinin üretiminden ziyade hızlı yok edilmesinden kaynaklanır. Bazı kan hastalıkları kırmızı kan hücresi yıkımını artırır. Hemolitik anemi kalıtım yoluyla aktarılabilir veya sonradan ortaya çıkabilir.

Orak hücreli anemi: Kırmızı kan hücrelerini, anormal bir hilal (orak) şekli almaya zorlayan hatalı bir hemoglobin formundan kaynaklanır. Bu düzensiz kan hücreleri, erken ölür ve kronik kırmızı kan hücresi eksikliği ile sonuçlanır.

Risk Faktörleri

• Bazı vitamin ve minerallerden yoksun beslenme risk durumunu artırır. Demir, B12 vitamini ve folat bu kategoride yer alır.
• Crohn ve çölyak gibi ince bağırsaktaki besinlerin emilimini etkileyen bir hastalığa sahip olmak, anemi riskini artırır.
• Menstrüasyon, kırmızı kan hücrelerinin kaybına neden olur. Bu nedenle menopoza girmemiş kadınlarda demir eksikliği anemisi riski; erkeklere ve menopoz sonrası kadınlara göre daha fazladır.
• Hamilelikte uzman kontrolünde ve tavsiyesiyle folik asit ile demir içeren bir multivitamin alınabilir. Aksi durumda anemi riski ortaya çıkabilir.
• Kanser, böbrek yetmezliği, diyabet veya başka bir kronik hastalıkta; kronik hastalık anemisi riski oluşabilir. Bu hastalıklar kırmızı kan hücrelerinin eksikliğine yol açabilir.
• Aile geçmişinde orak hücre anemisi gibi kalıtsal bir anemi varsa, tüm aile üyeleri risk grubu içinde yer alır.
• Belirli enfeksiyonlar, kan hastalıkları ve otoimmün bozukluklar anemi riskini artırır. Ayrıca alkol, toksik kimyasallara maruz kalma ve bazı ilaçların kullanımı da anemiyi etkiler.
• 65 yaşın üzerindeki kişilerde anemi riski yüksektir.

Komplikasyonlar

• Şiddetli yorgunluk: Aneminin en önemli semptomlarından biridir.
• Hamilelik komplikasyonları: Folat eksikliği anemisi erken doğum gibi sorunlara yol açabilir.
• Kalp sorunları: Anemi, hızlı veya düzensiz kalp atışına (aritmi) yol açabilir. Bu tür durumlarda kandaki oksijen eksikliğini telafi etmek için kalp daha fazla kan pompalar. Bunun sonucunda kalp büyümesi veya kalp yetmezliği gerçekleşebilir.
• Ölüm: Orak hücre anemisi gibi bazı kalıtsal anemiler hayati tehlikeler yol açabilir. Çok fazla kan kaybetmek; hızla akut ve şiddetli anemiye neden olur.

Anemi Tedavisi

Modern tıp dünyasında anemiye yönelik çeşitli tedaviler bulunmaktadır. Her biri, kandaki oksijen miktarını artıran kırmızı kan hücrelerinin sayısını arttırmayı amaçlar.

Aşağıda, çeşitli anemi türleri için uygulanan tedavilerin özetleri yer almaktadır:

• Demir eksikliği anemisi: Demir takviyeleri ve demir içeren gıdaların tüketimine yönelik diyet uygulanabilir.
• Vitamin eksikliği anemisi: B12 ve folat içeren gıdaların tüketilmesine yönelik diyet programı ile B12 ve folat takviyeleri yapılır.
• Talasemi: Folik asit takviyeleri, demir şelasyonu; bazı insanlar için kan ve kemik iliği nakli tedavisi yapılır.
• Kronik hastalığa bağlı anemi: Anemiden çok temelde yatan hastalığa odaklanılır.
• Aplastik anemi: Tedavi, kan veya kemik iliği naklini içerir.
• Orak hücreli anemi: Oksijen tedavisi, ağrı kesici ilaçlar ve intravenöz sıvılar uygulanır. Bunun yanında antibiyotik, folik asit takviyeleri, kan transfüzyonları ve hidroksiüre adı verilen kanser ilaçları da kullanılabilir.
• Hemolitik anemi: Tedavi planı, immünosüpresan ilaçlar, enfeksiyon tedavileri ve kanı filtreleyen plazmaferez içerebilir.