İçindekiler
Astım Nedir?
Astım, solunum sıkıntılarına neden olan kronik (uzun süreli) iltihabi bir hastalıktır. Astım her yaştan insanı etkiler ve sıklıkla çocukluk döneminde başlar. Birçok çevresel faktör astım rol oynar. Belirtiler hafif ya da şiddetli olabilir ve kişiden kişiye farklılık gösterir. Nefes almayı, fiziksel aktiviteyi, konuşmayı zorlaştırır hatta imkansız hale getirebilir.
Belirtiler
- Nefes darlığı
- Özellikle geceleri, gülerken veya egzersiz sırasında öksürük
- Göğüste sıkışma veya ağrı
- Konuşmada zorluk
- Çocuklarda yaygın olarak görülen nefes alıp vermede hırıltı veya ıslık sesi
- Nefes darlığı, öksürük veya hırıltılı solunumdan kaynaklanan uyku sorunları
- Kaygı veya panik
- Yorgunluk
- Soğuk algınlığı veya grip gibi solunum yolu hastalıklarının kötüleştirdiği öksürük veya hırıltı atakları
Astım’ın türlerine göre semptomlar değişebilir. Astımı olan herkes bu semptomları yaşamaz.
Nedenler
Astım çevresel ve kalıtsal (genetik) faktörlerin kombinasyonu olarak görülür.
Normal şartlarda alınan her nefeste hava, önce burundan veya ağızdan geçerek boğaza ve solunum yollarına iner oradan da ciğerlere ulaşır.
Akciğerlerde, kan dolaşımına oksijen verilmesine yardımcı olan çok sayıda küçük hava geçişleri vardır. Astım semptomları, solunum yollarının astarı şiştiğinde ve etrafındaki kaslar gerildiğinde ortaya çıkar. Oluşan mukus bu hava yollarını doldurur ve içinden geçebilecek hava miktarı sayısını daha da azaltır. Bu koşullar göğüste astıma özgü öksürük ve sıkışmaya neden olur.
Astım Tetikleyicileri
Alerjiyi (alerjenler) tetikleyen unsurlara maruz kalmak, astım semptomlarını tetikleyebilir. Bunlar kişiden kişiye farklılık gösterir.
- Polen, toz akarları, küf sporları gibi maddelerin etken olduğu hava kaynaklı alerjenler
- Solunum yolu enfeksiyonları
- Fiziksel aktivite
- Soğuk hava
- Kirli ve tahriş edici hava
- İbuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) ve naproksen sodyum (Aleve) gibi beta blokerler, aspirin ve nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar dahil olmak üzere çeşitli ilaçlar
- Stres
- Karides, kuru meyve, işlenmiş patates gibi gıdalara ve bazı alkol türlerine eklenen sülfitler ve koruyucular.
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
Risk Faktörleri
- Ailede astım hastalığının bulunması (genetik miras).
- Atopik dermatit veya alerjik bir reaksiyona sahip olmak.
- Aşırı kilolu olmak.
- Sigara kullanmak veya dumanına maruz kalmak.
- Egzoz dumanlarına veya benzer kirlilik türlerine maruz kalmak.
- Toz, boya, gaz ve duman, endüstriyel kimyasal, hayvansal protein, Kauçuk lateks gibi alerjenlerin olduğu meslekleri icra etmek. (Mesleki Astım)
- Oda spreyleri, parfüm ve temizlik ürünlerini kullanmak.
Beslenme
Hastalığa zemin hazırlayan faktörlerden bazıları, beslenme ile vücuda alınan kimyasal, toksik ve asit özellikte maddelerdir. Günümüzde doğallıktan uzak, rafine gıdalarla, fast-food ağırlıklı beslenen hemen herkeste, özellikle okul çağı çocuklarında astım ve alerji şikayetlerinin beraber görülme oranı oldukça yüksektir. Bu tür beslenme vücuda fayda sağlamadığı gibi, vücudun mevcut vitamin-mineral depolarını da azaltır. Vücuttaki hücresel düzeyde boşaltım ve detoks sistemlerini tahrip eder. Dolayısıyla bağışıklık sisteminin de gücünü önemli ölçüde azaltır.
Doğum
En az beslenme kadar önemli olan başka bir faktör de günümüzde normal doğumun değil, daha çok sezaryen yönteminin tercih edilmesidir. Bebeklere, normal doğumla anneden doğal yolla geçen vücut florası (vücudumuzda bizimle birlikte yaşayan bakteriler ve mikroplar topluluğu), çocuğun gelecekte sağlıklı bir hayat sürdürmesi için çok önemli bir kazanımdır. Çünkü bu yolla bebeğin bağışıklık sistemi, kazanılan bu bakteri topluluğu tarafından doğru yönde eğitilir.
Sezaryen yöntemiyle dünyaya gelen bebeklerde ise bu mümkün olmadığından, bebeğin bağışıklık sistemi farklı reaksiyonlar verecek şekilde çalışır. Yapılan çalışmalarda sezaryen doğumla dünyaya gelen ve anne sütüyle beslenmeyen, rafine mamalarla beslenen bebeklerin astım-alerji şikayetlerinin çok daha fazla olduğu, ayrıca obeziteye yatkınlığın daha çok olduğu bildirilmiştir.
Tedavi
Kişide astım ya da alerjiyi oluşturan temel sebepler araştırılarak, hücresel düzeyde eksiklik ve problemler tespit edilip, buna göre kişiye özel bir program uygulanarak bu şikayetlerden kurtulmak mümkündür. Ancak astım tedavisi büyük oranda semptomları hafifletmeye yönelik uygulanır.
Bütün hastalıklar vücudumuzun temel birimi olan hücrelerde başlar. Sadece hastalıkların görünen belirtilerine karşı baskılayıcı bir tarzda ilaç tedavisi uygulamak, problemi her zaman temelden çözmeyeceği gibi bazen hastalığın derinleşmesine ve kronikleşmesine de yol açar. Sebebi oluşturan faktörlere yönelik uygulama ve düzenlemeler yapmak, sadece astım ve alerji şikayetlerinde değil, var olan şikayetlerin bütününde ciddi oranda iyileşmeler sağlar ve yaşam kalitesini olumlu yönde arttırır. Böylece ilaçsız ve hastalıksız bir hayata merhaba diyebilirsiniz.