İçindekiler
İtalyan kimyager ve fizikçi.
Hayatı
Avogadro Amedeo, 9 Ağustos 1776 tarihinde Torino’da doğdu ve yaşamının büyük bir bölümünü orada geçirdi. Babası Filippo Avogardo, Kont unvanına sahip bir sulh hakimi ve senatördü. Avogadro Amedeo, fen bilimlerine büyük ilgi duymasına karşın, ailesinde hukukçuluk bir gelenek haline geldiği için hukuk yöneldi. 1796 yılında 20 yaşındayken, kanon hukuku (kilise hukuku) alanında doktora derecesi aldı ve dini avukat olarak çalışmaya başladı.
Avogadro 30 yaşında başarılı hukuk kariyerinden vazgeçti. Torino’daki bir lisede matematik ve fizik dersleri vermeye başladı. 1809’da Vercelli’de fizik profesörü oldu. İdeal gazların hacimleriyle ilgili tezini orada geliştirdi. 1820 ve 1850 yılları arasında Torino Üniversitesinde Fizik kürsüsüne başkanlık etti ve özgül ısı, sıcaklıkla genleşme ve maddenin elektriksel özellikleri ile ilgili araştırmaları yönetti. Avogadro’nun yayınlanmış olan çalışmaları arasında en önemlisi, dört ciltlik bir fizik ders kitabı olan Fisica Dei Corpi Ponderabili (Tartılabilir Cisimlerin Fiziği)’dir (1837-1841). Evli ve 6 çocuğu olan Avogadro Amedeo, 9 Temmuz 1856’da 79 yaşında Torino’da hayatını kaybetti.
Çalışmaları
Avogadro’nun ünü eşit hacimdeki gazların aynı sıcaklık ve basınç koşulları altında aynı sayıda molekül içerdiği yolundaki varsayımına dayanır. Bu öneri Gay-Lussac’ın birleşen gazların hacimlerinin birbirleriyle ve yeni bileşikle orantılı olduğunu bulmasından sonra yani 1811’de Fransa’da Journal de Physique’de yayınlandı.
Gay-Lussac yasası ile birlikte ele alındığında Avogadro’nun varsayımı, gazların molekül formülünü ve atom ağırlığını deneysel yollarla saptamaya yarayabilirdi. Ne var ki Avogadro’nun tezi deneysel bulgularla desteklenmediğinden pek ilgi görmedi. Bunun yanı sıra Avogadro, hidrojen ve oksijen gibi bazı yalın gazların bir değil iki atomlu moleküllerden oluşabileceğini ileri sürdü. Ancak öneri John Dalton‘un atomların “bölünmezliği”ne ilişkin olan ve o zaman geçerliliğini koruyan kuramıyla çelişiyordu. Avogadro bu konuyla ve daha az özgün olan öteki kimyasal araştırmalarıyla ilgili bulgularını yayınlamayı sürdürdü.
Avogadro Amedeo’nun varsayımının doğruluğu ölümünden sonra doğrulandı. 1860’da Stanislao Cannizzaro onun çalışmalarına dayanarak bir atom ağırlıkları sistemi önermesiyle ortaya çıktı. Yalın gazların molekül yapısıyla ilgili düşüncesinin de doğru olduğu kanıtlandı. Avogadro’nun varsayımı “gram molekül ağırlığı” kavramına (bir maddenin kütlesinin, gram olarak ölçülebilen molekül ağırlığı cinsinden değeri) ve bir maddenin bir molekül-gram ağırlığındaki molekül sayısını belirten “Avogadro Sayısı” kavramına yol açtı. N harfi ile gösterilen Avogadro Sayısı. 1941 yılında R.T. Birge tarafından 6.02486×10²³ olarak saptanmıştır.
Moleküllerinin hacmi yüzünden, gerçek gazlar Avogadro’nun varsayımına tam olarak uymazlar. Bununla birlikte çok yüksek basınçlar dışında aradaki fark önemsizdir.