İçindekiler
Bartholin bezleri vajina açıklığının her iki tarafında bulunan küçük bezlerdir. Bezler vajinayı yağlamaya (nemlendirmeye) yardımcı olan mukus üretir. Mukus ise cinsel ilişki sırasında vajinal dokunun korunmasına yardımcı olur. Bartholin kisti, bu bezlerden birinin deliklerinde meydana gelen tıkanma sonucu ortaya çıkar. Tıkanan yerde mukus birikir ve yumru oluşur.
Bu kistler yaygın olmamakla birlikte ergenlik sonrası ve menopoz öncesi görülür.
Bartholin Kistinin Belirtileri Nelerdir?
Bartholin kistleri yaklaşık 0.50 ile 2.50 cm (bezelye büyüklüğünde) çapında olabilir. Genellikle yavaş büyür.
Küçük Bartholin kistleri herhangi bir belirti göstermeyebilir. Büyümüş veya apse yapmış kistlerin semptomları şu şekildedir:
- Vajina açıklığına yakın ağrısız, küçük bir yumru
- Vajinada kızarıklık
- Vajina açıklığına yakın şişme
- Cinsel ilişki, yürüme veya oturma esnasında rahatsızlık
Enfekte olan kist apse olarak adlandırılır. Apse halindeki kist ek semptomlar geliştirebilir. Bunlar kist, ateş, titreme, irin boşalması vb. şeklindedir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Büyük vestibüler bezler olarak da bilinen Bartholin bezleri, uyarıldığında vajinayı yağlama ve nemlendirme görevini üstlenir. Bu bezler sürtünmeyi azaltarak cinsel ilişkiye yardımcı olurlar. Yağlama sıvısı, Bartholin bezlerinden vajina giriş
inin alt kısmına yaklaşık 2 cm uzunluğundaki küçük tüplerden (kanallardan) geçer. Bu kanallarda bir tıkanma varsa yağlayıcı birikir, kanallar genişler ve bir kist oluşur. Kist oluştuğunda, bölgede enfeksiyon riskine müteakip apse riskide ortaya çıkar.
Bir kisti enfekte edebilen bakteriler arasında Escherichia coli, gonore veya klamidya’ya neden olan bakteriler bulunur.
Her yaş grubundaki kadınlarda kistler gelişebilir. Ancak 20 ile 29 yaşları arasında olan, üreme çağındaki kadınlarda daha yaygındır.
Bartholin Kisti Nasıl Tedavi Edilir?
Bartholin kisti küçükse ve herhangi bir semptom göstermiyorsa tedavi gerektirmeyebilir. Kist semptomlara neden oluyorsa, bunun için tedavi uygulanabilir.
Doğal Çözümler
Oturma banyosu yapmak kistin kendi kendine gitmesine yardımcı olabilir. Bir küvet 8-10 cm su ile doldurulur (vulvayı kaplayacak şekilde) ve küvete oturulur. Bu işlem üç veya dört gün boyunca günde birkaç kez uygulanır. Bu durumda kist kendi kendine patlayabilir ve akabilir.
İlaçlar
Kist ağrı oluşturuyorsa, ağrı ve rahatsızlığı azaltmak için asetaminofen benzeri ilaçlar önerilebilir. Kist enfekte olursa, antibiyotik reçete edilebilir.
Ameliyatlar
- Kist büyükse ve semptomlara neden oluyorsa, küçük bir yarık oluşturarak sıvının boşalması sağlanır.
- Büyük, semptomatik, tekrarlayan kistler için kiste küçük bir tüp yerleştirilebilir. Tüp, kist içindeki sıvının boşalması ve kanalın açık kalmasına yardımcı olur.
- Keseli yağlama yönteminde sıvının boşalmasını ve kistlerin oluşmasını önleyen küçük, kalıcı yarıklar veya açıklıklar yapılır.
- Kistler tekrarlamaya devam ederse ve diğer tedavi yöntemleri etkili olmazsa bez cerrahi yöntemlerle çıkarılabilir. Çok nadir uygulanan bir yöntemdir.
Bartholin kistinin gelişmesi engellenmeyebilir. Prezervatif kullanımı ve cinsel ilişkide hijyene dikkat edilmesi kistin enfekte olmasını önlemeye yardımcı olabilir.