İçindekiler
Din Eğitimine Hangi Yaşta Başlanmalı?
Çocuklarda din eğitimi hangi yaşta başlamalı? Nasıl başlanmalı? gibi sorular sıkça karşımıza çıkıyor. Öncelikle “başlama” kelimesinin altını çizelim.
Bir kadın altı aylık bebeğiyle İmam-ı Gazali’nin huzuruna gelir ve sorar.
Çocuğumun din eğitimine hangi yaşta başlamalıyım?
İmam-ı Gazali’nin cevabı ilginçtir;
“Çok geç kalmışsın! Çocuğun din eğitimi anne karnında başlar!”
Yetişkin bir insanın dış dünya ile fiziksel ilişkisi nasıl gerçekleşiyorsa bir bebek de dünyayla bu şekilde etkileşime geçebilir. Bebeğin gelişim evrelerine baktığımızda en güzel temasın işitme yoluyla sağlanabileceğini söyleyebiliriz. Dolayısıyla en güzel bağ, işitme yoluyla kurulabilir. Bu dönemi kazanca dönüştürmek ise bizim elimizde.
Yapılan araştırmalara göre annelerin hamileyken okuduğu ayetlerin çocuklar tarafından daha çabuk ezberlendiği gözlemlenmiştir. Bu yüzden Kuran-ı Kerim’i bolca okumaya dikkat etmeliyiz. Annelerin bulundukları ortamı dikkatli seçmesi ve kötü şeylerin işitileceği ortamlardan uzak durması gerekir. Abdestli gezmek, yediğine ve içtiğini dikkat etmekte oldukça önemlidir. Bunlara dikkat edersek çocuğumuzun ahlaki gelişiminin temellerini atmış oluruz.
Hamilelik sürecinden sonra, bebeğin dünyaya gelmesiyle farklı bir sürece doğru yol alıyoruz. Bu bağlamda, inanç kodlarıyla dünyaya gelmiş bir varlıktan bahsediyoruz. Zaten fıtratta var olan inancı su yüzüne çıkarma, o fıtratı koruma, zamanı geldiğinde de açığa çıkarma görevi çocuğun ilk din eğitimcisi olan ebeveynlere düşüyor.
Din Eğitimi Nasıl Verilmeli
Bir çiçek düşünelim ve bu çiçeğin gelişim evresine bakalım. Önce en verimlisinden uygun toprak seçilir, tohum ekilir. Bu tohum sulanır ve bakımı yapılır… Tohum uygun ortamı bulunca yeşermeye başlar, daha sonra filiz verir, meyve verir. Çocuk da böyledir. Evde uygun iklimi bulduğunda yeşermesi ve kendini açması kaçınılmazdır. Biz ebeveynlere düşen, tohum ekmek ve doğru iklimi oluşturmak…
0-2 Yaş
Çocukluğun bu dönemini güven bağlamında inceleyen Erikson, dini duyguyu güvenle ilişkilendirir ve dini duygunun kaynağını güvende bulur. Güven duygusunun yanı sıra bu dönemde çocukta merak duygusu görülmeye başlar. Henüz konuşmaya başlamamış olan çocuk, evde “inşallah, maşallah, Allah izin verirse” gibi ifadeleri duyarak büyür. Bu sembol ve değerlerin aktarımıyla oluşan merak duygusu, din duygusunu besleyerek büyütür.
Bu dönem, çocukların kayıt dönemidir. Dolayısıyla ebeveynlerin bu dönemde model olması oldukça önemlidir. Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), konuşmaya başladıklarında çocuklara Allah’a imanı ve Kelime-i Tevhid’i öğretirmiş.
3-6 Yaş
3-4 yaş arası dönem, din eğitiminin altın çağı diyebiliriz. Somut işlem döneminde olan çocukların uygun bir eğitim programıyla ihtiyaçları giderilmeli; yöntem olarak somuttan-soyuta, kolaydan-zora ve basitten karmaşığa doğru bir yol izlenmelidir. Kuran-ı Kerim eğitiminin bu dönemde başladığını ecdadımızın uyguladığı Bed-i Besmele töreninden anlıyoruz. Osmanlı’da bu tören; 4 yaş, 4 ay, 4 gün yaş aralığındaki çocukların okuma yazmaya başlaması için yapılan bir törendi.
Kuran-ı Kerim öğretmek için pedagojik anlamda gerekli olan yaş 4 ve sonrasıdır. Çocuğun konuşma yetisini kazandığı bu dönem, aynı zamanda Sure ezberi için de verimli bir dönem olarak değerlendirilebilir. Burada önemle vurgulanması gereken, herhangi bir zorlama olmadan, eğitimin dozunu ve şeklini çocuğun kapasitesi ve ihtiyacına göre ayarlamak olacaktır. Allah Resulü (sav) “İnsanlarla akılları nispetinde konuşun.” buyurmaktadır.
Çocuk eğitimi söz konusu olunca, gelişim evrelerinin ve gelişim özelliklerinin bilinmesi ayrı bir önem arz etmektedir. Bu sürecin sağlıklı yürütülmesi; ailelerin çocukların gelişim özelliklerine hakim ve sorularına hazırlıklı olması, neyi, ne zaman, ne kadar vereceğine karar vermesine bağlıdır.