İçindekiler
Nedir
Romatizmal hastalıklar grubunda yer alan Fibromiyalji, kaslarda ve vücudun belli noktalarında ağrı ve hassasiyete neden olan kronik bir sendromudur. Hastalığın bilinen net bir nedeni olmadığı gibi tespitine yönelikte herhangi bir test bulunmamaktadır. Bu sebeple sıklıkla diğer hastalıklarla karıştırılır. Kadınların bu hastalığa yakalanma oranı daha yüksektir. Toplumda görülme sıklığıysa %3-4 oranındadır. Fibromiyalji, vücut dokularına yönelik kalıcı zarar vermez. Ancak, diğer sağlık problemlerini tetikleyebilir.
Belirtiler
- Yaygın ve sürekli ağrı
- Çenede ağrı ve sertlik
- Yüz kaslarında ve bitişik fibröz (lif dokusu) dokularda ağrı ve yorgunluk
- Sabah saatlerinde eklem ve kaslarda sertlik
- Baş ağrısı
- Uykuda düzensizlik
- İrritabl barsak sendromu (IBS)
- Ağrılı adet dönemleri
- Ellerde ve ayaklarda karıncalanma ve uyuşma
- Huzursuz bacak sendromu (RLS)
- Soğuğa veya sıcağa duyarlılık
- “Fibro-sis” olarak bilinen hafıza ve konsantrasyon zorlukları
- Yorgunluk
Aşağıdaki belirtiler yaygın olmamakla birlikte bazı hastalarda görülebilir.
- Görme ile ilgili sorunlar
- Mide bulantısı
- Pelvik ve idrar sorunları
- Kilo alma
- Baş dönmesi
- Soğuk algınlığı veya grip benzeri semptomlar
- Cilt problemleri
- Göğüs semptomları
- Depresyon ve anksiyete
- Solunum problemleri
Tedavi
İlaç
Fibromiyaljinin bazı semptomlarına yönelik ilaç tedavisi uygulanabilir. Reçetesiz satılan doğal ağrı kesicilerde kullanılmaktadır. Bununla birlikte, fibromiyaljiyi tedavi etmek için steroidal olmayan antienflamatuar ilaçların ( NSAID’ler ) kullanılması tavsiye edilmektedir. Duloxetin, cymbalta, milnacipran veya Savella gibi antidepresanlar ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Neurontin, pregabalin veya Lyrica olarak da bilinen gabapentin gibi nöbet önleyici ilaçlar da reçete edilebilir.
Egzersiz
Semptomlara uygun yapılan egzersizler bazı hastalarda ağrıyı, hassasiyeti, dokulardaki sertleşmeyi ve uyku bozukluğunu azalttığı gözlemlenmiştir. Egzersizin semptomları azalttığı görülürse, tutarlı bir şekilde spora devam etmek gerekiyor. Bu sporların profesyonel biri aracılığıyla yapılması elde edilen faydayı arttırır.
Akupunktur
Bazı hastaların fibromiyalji için akupunktur tedavisine başladıktan sonra semptomlarında iyileşme olmuştur. Akupunktur tedavisinin ne kadar süreceği, semptomların ciddiyetine göre değişir.
Not: Bazı araştırmalar akupunktur tedavisinin ağrıyı ve sertliği arttırdığı iddia etmektedir. Bu sebeple bu tedavi mutlak suretle doktor tavsiyesi ve kontrolü ile profesyonel kişiler tarafından yapılmalı.
Psikolojik Destek
“Bilişsel davranışçı terapi” tedavisiyle hasta stres ve benzeri unsurlardan uzak tutularak, hastanın ağrılarla başa çıkması ve rahatlama alışkanlığı kazanması hedeflenir.
Nedenler
Fibromiyaljinin nedenine ilişkin net bir kanı bulunmamaktadır. Bununla birlikte, Romatoloji alanındaki mevcut düşünce, fibromiyaljinin beyinde ki ağrı merkezine ilişkin bir problemin sonucu olduğu görüşüdür. Nedeni belli olmayan bir uyaranın, beyine; vücutta ağrı ve hassasiyet olduğuna ilişkin sinyal gönderdiği düşünülmektedir. Yaygın kanı olmamakla birlikte aşağıdaki durumlar fibromiyalji için risk faktörü taşıdığı düşünülmektedir;
- Kaza, afet vb. Olaylar sonucu meydana gelen fiziksel ve duygusal travma
- Tekrarlayan yaralanmalar
- Romatoid artrit veya lupus gibi diğer otoimmün hastalıklar
- Merkezi sinir sistemi problemleri
- Kalıtsal etkiler
- Romatizmal hastalıkları olan hastalar
Teşhis
Fibromiyalji hastalığını teşhis etmek zaman alabilir. Çünkü semptomlar hipotiroidizm gibi diğer bazı hastalıklara benzemektedir. Dolayısıyla hastaya fibromiyalji tanısı konmadan önce bu hastalıklar ekarte edilir. Fibromiyalji için herhangi bir laboratuvar testinin olmaması gecikmiş veya yanlış tanıya neden olabilir. Fibromiyaljiyi teşhis etmek için genellikle aşağıdaki kriterler kullanılır;
- Hafta boyunca ortaya çıkan ağrı ve semptomlar,
- Vücutta tanımlanmış olan 19 bölgede oluşan ağrı ve hassasiyet,
- Yorgunluk, uykuda yetersizlik ve bilişsel durum,
- 3 ay boyunca devam eden belirtiler ve bu belirtileri açıklayacak başka bir sağlık sorununun bulunmaması
Diyet
- Şekeri az olan yüksek enerjili yiyeceklerin tüketilmesi. Badem, fasulye, yulaf ezmesi, avokado ve tofu gibi yiyecekler bol miktarda lif içerir, ancak ilave şeker içermez. Bu gıdalar, kişide enerjinin artmasına ve yorgunluk semptomlarının iyileşmesine katkı sağlar.
- Glutensiz gıdaların tüketiminin fibromiyalji hastalarına katkı sağladığı görülmüştür.
- FODMAP diyetinin uygulanması ağrı düzeylerinde ümit verici etkileri olabileceği gösterilmiştir.
- Katkı maddeleri içeren gıdalardan uzak durmak. Özellikle yapay tatlandırıcılar, diyet ürünlerinde bulunan aspartam ve monosodyum glutamat (MSG) içeren ürünleri tüketmemek ağrı semptomlarını önemli ölçüde azalttığı görülmüştür. Yapılan araştırmada fibromiyalji hastalarının bu ürünleri tekrar kullanmaya başladıklarında ağrıların arttığı gözlemlenmiştir.
Dengeli bir diyetle kiloyu korumanın, hem fibromiyaljili hem de obeziteye sahip kişilerin yaşam kalitesinde ve ağrı semptomlarında iyileşme olduğunu göstermiştir.