İçindekiler
Hayatı
Japon manga çizeri ve anime yönetmeni olan Hayao Miyazaki, 5 Ocak 1941’de Tokyo’da doğdu. Miyazaki’nin babası, ünlü Zero avcı uçakları için parça üreten aile şirketi Miyazaki Airplane’in yöneticisiydi. Miyazaki’nin uçan gerçekçi tasvirlere olan hayranlığı, babasının kariyerine kadar uzanıyordu.
Annesinin karakteristik özellikleri Miyazaki üzerinde etkiliydi. Annesi sekiz yıl boyunca omurilik tüberkülozu nedeniyle yatalak kaldı. Miyazaki, annesinin bazı özelliklerini, çoğu eserlerin yanı sıra Gökteki Kale ve Komşum Totoro’daki karakterlere aşıladı.
Hayao ve ailesi, II. Dünya Savaşı (1939–45) sırasında daha güvenli bölgelere gitti. Hayao, Tokyo’dan ayrıldığında üç yaşındaydı ve 1950’ye kadar Tokyo’ya geri dönemedi. Savaş zamanı Tokyo’nun bombalanması ve çıkan yangınlar, Hayao’nun zihninde sürekli yer etti.
Hayao Miyazaki lisedeyken, manga Japonya’da popüler hale gelmişti. Hayao bu dönemde çizgi roman sanatçısı olmaya karar verdi. 1958’de Miyazaki Taiji Yabushita’nın (1903–1986) ilk Japon renkli animasyon filmi olan “Beyaz Yılan Efsanesi”ni izledi ve filme aşık oldu.
Animasyon Dünyasına Giriş
1959’da Toyotama Lisesi’nden mezun olduktan sonra Gakushuin Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Ekonomi bölümüne girdi. 1963’te üniversiteden derece ile mezun oldu. Mezun olduktan sonra finans ya da siyaset dünyasına girmek yerine, Toei Company’nin animasyon stüdyosu Toei Cine’de animatör olarak çalışmaya başladı. Yeteneği sayesinde kısa sürede göze çarpan sanatçı, şirkette yönetmenlik yapan Isao Takahata ile tanışma fırsatını buldu. Ekim 1965’te animatör olan Akemi Ota ile evlendi ve iki oğlu oldu.
Hayao Miyazaki, aradan geçen yıllarda animasyon endüstrisindeki itibarını sürekli artırdı. İlk televizyon dizisi Future Boy Conan’ı 1978’de ve ilk animasyon filmi The Castle of Cagliostro’yu 1979’da yönetti. Popüler karakter Monkey Punch Lupin III’ün yer aldığı Cagliostro Kalesi, özellikleriyle kült bir klasik olmaya devam ediyor.
Hayao Miyazaki’nin ‘Manga’ Tutkusu
Bir işkolik olan Hayao Miyazaki fırsat buldukça çizim yapıyordu. Animasyon çalışması yapamayınca Japon çizgi romanlarına (manga) yönelirdi. Miyazaki ilk mangasını 1969’da (Saburo Akitsu takma adıyla) yayınladı. Sabaku no Tami (Çöl İnsanları) başlıklı hikaye, çocukların haftalık gazetesi Shonen Shojo Shinbun’da 26 bölümlük bir dizi şeklinde yayınlandı. Orijinal mangasının yanı sıra, 1969 ve 1971’de Toei Animasyon Stüdyosunda uzun metrajlı filmi için manga uyarlamaları yazdı.
Miyazaki ve Takahata ekip olarak uzun yıllar çalıştı. İkili özellikle birçoğumuzun bildiği bir anime serisi olan “Heidi” ile büyük bir başarı kazandı. Farklı animasyon şirketlerinde çalıştıktan sonra kendi animasyon şirketleri olan Studio Ghibli’yi kurmuşlar ve birçok prestijli ödülün sahibi olan animasyon filmlerine imza atmışlardır. (Ghibli tarafından yapılmış filmleri görmek için → Ghibli)
Hayao Miyazaki’nin Eserlerinde İşlenen Tema ve Karakter Yapıları
Hayao Miyazaki’nin mangaları ve filmleri genellikle adalet için mücadele eden sıradan insanları tasvir eder. Bu insanların geneli çevre için derin endişe duyarlar. Miyazaki’nin en eski mangalarından biri olan Sabaku no Tami, bir çocuk mangası için oldukça ağır bir tema olan insanlığın savaşta kötülük yapma konusundaki temel eğilimini irdeler.
Miyazaki’nin filmlerinde sıkça kullanılan temalardan biride iyilik ve iyimserlik olmuştur. Bu sayede genç ve çocukların geleceğe umutla bakmalarını hedeflemiştir. Kadının gücüne inandığını eserlerinde her fırsatta göstermeye çalışmıştır. Bu karakterleri güçsüz ve savunulmaya muhtaç olarak değil, mücadeleci olarak yansıtmıştır.
Miyazaki, filmlerinde boşluk diye tabir edilen ve konuşmaların olmadığı sahnelere özellikler yer vermektedir. Bu sahnelerdeki sessizlik ile esas önemli olanın duygular olduğunu ifade etmektedir. Usta yönetmenin uçmaya olan tutkusu eserlerinde göze çarpan bir diğer unsurdur. Amcasının uçak parçaları üreten bir şirketinin olması ve babasının burada yöneticilik yapması onun her zaman uçaklarla içli dışlı olmasını sağlamıştır. Kırmızı Kanatlar filminde uçaklarla ilgili bilgilerini net bir şekilde görebilirsiniz.
Miyazaki’nin sonraki filmlerinin çoğunda genç karakterler yer alır. Nausicaa of the Valley of the Wind, Castle in the Sky, Spirited Away, Kiki’s Delivery Service ve My Neighbor Totoro. Genç Nausicaa kendi dünyası ve insanlığın bu dünyadaki yeri hakkında daha fazla şey öğrenirken, Nausicaa çevreye odaklanır. Shuna no Tabi, halkını açlıktan kurtaracak tohumları bulmak için zorlu bir yolculuğa çıkan başka bir genç kahraman olan Prens Shuna’yı konu alıyor. Politika, Miyazaki’nin filmlerinin çoğunda etkili değildir, ancak Howl’s Moving Castle, savaş hakkında güçlü bir politik açıklama yapar.
Animasyon’da Oscar’lık Bir Dahi: Hayao Miyazaki
Miyazaki’nin ünü ülkesi Japonya’nın sınırlarını aştı. Hayal gücü ve ustalığını filmlerine çok iyi bir şekilde yansıtan usta yönetmen, animasyon filmlerinin popüleritesini tüm dünyada arttırdı. En bilinen filmleri; Prenses Mononoke, Howl’un Yürüyen Şatosu, Komşum Totoro ve Ruhların Kaçışı isimli animasyon filmleridir. Özellikle Ruhların Kaçışı filmi ile 2003 yılında en iyi animasyon filmi dalında Oscar ödülü alması Miyazaki’nin kariyerinin en üst seviyesidir. Ona dünya çapında ün kazandıran film olan Rüzgarlı Vadi’de Darvinizm akımının etkilerini görmemiz mümkün. “Totoro”, stüdyonun en bilinen karakterlerinden birisidir ve filmlerin açılış ekranlarında bu karakterin gözükmesi Ghibli ile özdeşleştiğini göstermektedir. Senaryosunu Yazdığı ve Yönetmenliğini Yaptığı “Prenses Mononoke” 1997 yılında vizyona girmiştir.
Hayao Miyazaki, birçok çevre tarafından Japonların Walt Disneyi olarak görülmektedir. Ancak kendisi bu benzetmeden pek hoşlanmamaktadır.
2013 yılında emeklilik kararını açıklayan yönetmen, içindeki dürtüyü bastıramamış olacak ki yeni filmi olan Boro the Caterpillar için kolları sıvadı ve emeklilik kararından vazgeçti. Hayranları bu duruma alıştı; çünkü daha önce de emekli olacağını açıklayıp geri dönmüştü Miyazaki. Kısa film olarak düşünülen filmi uzun metrajlı olarak yayınlamak isteyen usta yönetmen 2020 Tokyo Olimpiyatları’na yetiştirmeye çalışacak. Umuyoruz ki Miyazaki emeklilik mevzusunu bir daha hiç açmaz ve sevenlerini muhteşem filmlerinden mahrum bırakmaz.
Filmografi
1984 – Rüzgarlı Vadi (Nausicaä of the Valley of the Wind)
1986 – Gökteki Kale (Castle in the Sky)
1988 – Komşum Totoro (My Neighbor Totoro)
1989 – Küçük Cadı Kiki (Kiki’s Delivery Service)
1992 – Kırmızı Kanatlar (Porco Rosso)
1997 – Prenses Mononoke (Princess Mononoke)
2001 – Ruhların Kaçışı (Spirited Away)
2004 – Yürüyen Şato (Howl’s Moving Castle)
2008 – Küçük Deniz Kızı Ponyo (Ponyo)
2013 – Rüzgar Yükseliyor (The Wind Rises)
2018 – Tırtıl Boro (Boro the Caterpillar)
Kaynak
Kaynak (1) – 24celebs.com
Kaynak (2) – encyclopedia.com