İçindekiler
Genel Bakış
Kayısı sert çekirdekli meyveler grubuna girer. Çeşit, ekoloji ve bakıma göre meyvedeki su miktarı % 70-88 ve kuru madde miktarı ise % 12-30 arasında değişiklik gösterir. Meyvedeki kuru maddenin yaklaşık % 70-85’ini şeker ve şekerin önemli bölümünü ise sakkaroz, glikoz ve fruktoz oluşturur.
Kayısıdaki organik asit % 0.3-1.3 arasında değişmekte olup önemli kısmını elma asidi oluşturmaktadır. Kayısıda çağla döneminde yüksek miktarda bulunan C vitamini, olgunlaşmaya doğru azalır. Aşağıdaki tabloda taze ve kuru kayısının besin değerlerini görmekteyiz.
100 gr taze ve kuru kayısının ortalama besin değerleri
| Kayısının Besin Değerleri | Taze Kayısı | Kuru Kayısı |
| Su ( % kütlesel ) | 85.3 | 25.0 |
| Enerji ( kalori ) | 51 | 260 |
| Protein (gr) | 1.0 | 5.0 |
| Yağ (gr) | 0.2 | 0.5 |
| Karbonhidrat (gr) | 12.8 | 66.5 |
| Posa (gr) | 0.6 | 3.0 |
| Kül (gr) | 0.7 | 3.0 |
| A vitamini (β-caroten ) (I.U) | 2.700 | 10.900 |
| Tiamin (B1 Vit.) (mgr) | 0.03 | 0.01 |
| Riboflavin (B2 Vit.) (mgr) | 0.04 | 0.16 |
| Niasin (mgr) | 0.6 | 3.3 |
| Vitamin C (mgr) | 10 | 12 |
| Kalsiyum (mgr) | 16 | 67 |
| Demir (mgr) | 0.5 | 5.5 |
| Sodyum (mgr) | 1.0 | 26 |
| Potasyum (mgr) | 281 | 979 |
| Fosfor (mgr) | 23 | 108 |
Kayısı’nın Faydaları
- Kayısı, bol miktarda A vitamini içerir. A vitamini, kalp rahatsızlıklarını engellemekte, göz sağlığına iyi gelmekte ve setresi azaltmaktadır.
- Kayısı beynin düzenli çalışmasında çok etkilidir. Kayısıda yüksek miktarda potasyum ve düşük sodyum oranı olması sebebiyle kan basıncının düzenlenmesi ve yüksek tansiyonun kontrolünde etkilidir. Potasyumun bir diğer özelliği ise sinir sisteminin normal gelişmesi, kalp atışlarının düzenli ve beyin hücrelerinin sağlıklı olması ve kas dokusu için gerekli olmasıdır.
- Karaciğerin tahrip olan kısımlarının tamirinde, böbrekte taş ile kanser, mide ve on iki parmak bağırsağı ülseri oluşumunun engellenmesinde, oluşan ülserin tedavisinde etkilidir.
- Kayısı kemik ve diş sağlığına da olumlu katkı sunar.
- Üreme sistemi üzerinde olumlu etkide bulunmaktadır.
- Vücudun toksik maddelerden korunmasına yardımcı olur. Vücudun direncini arttırarak çeşitli hastalıklara karşı koruyuculuk görevi yapmakta olduğu F. Açkurt’un 1998 yılındaki çalışmasında ortaya konmuştur. Bu koruyucu aktivite sigara ve alkol kullananlarda daha da güçlü olmaktadır. Etkisini özellikle akciğer, ağız, kolon, deri, göğüs ve rahim tümörleri üzerinde göstermektedir.
- 200-250 gram kayısı, yeterli oranda yağ içeriyorsa günlük A vitamini tüketim standardının 1/3’ünü karşılayabilir.
- Kayısının sodyumca fakir potasyumca zengin oluşu bazı özel diyetlerin düzenlenmesinde yardımcı olabilir. Kayısı, sodyumu kısıtlanmış diyetlerde, örneğin konjestif kalp yetmezliği, böbrek hastalıkları, asit toplanması gösteren hepatit siroz, hamilelik toksemisi ve uzun süre kortikostereoit tedavisi gören kişiler için çok faydalıdır.
- Kayısı böbrek bozukluğunda, diyabetik asidoziz, yanıklar, diüretikler ve steroit gibi ilaçlarla tedavi sırasında görülen potasyum yetersizliği durumlarında ise diyette potasyumca zengin olan kayısı tüketiminin arttırılabilir olduğuna ilişkin görüşler çeşitli bakanlıkların çalışmaları ile de desteklenmektedir.